Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.PRZEDMIOTNAUKIOFINANSACHPUBLICZNYCH
obywateli.Doktrynatawpoczątkowymokresietransformacjibyłasilniezdetermi-
nowanahfilozofiąrynkową”,cobyłowyrazemodreagowywaniapoprzedniejsytuacji,
wktórejistniałowszechogarniającepaństwo,odpowiedzialne,przynajmniejwza-
łożeniach,zadostarczaniewieluistotnychdlaobywateliispołeczeństwadóbrpub-
licznych.Wobecbankructwasystemu,któregoelementembyłoówczesnepaństwo,
iutratyprzezpaństwoekonomicznej(finansowej)zdolnościdowypełnianiafunkcji
socjalnychobserwujemynp.wPolscezjawiskożywiołowejprywatyzacjisektorasłużby
zdrowiaiedukacji.Mamnamyślidynamicznyrozwójprywatnychusługmedycznych
iedukacyjnych,obciążającychdodatkowofinanseobywateli,mimożeformalnieist-
niałoinadalistniejekonstytucyjneprawodobezpłatnejochronyzdrowiaibezpłatnej
edukacji.Wwieludziedzinach,wtymzwłaszczawsektorzesłużbyzdrowia,istniało
wielezjawiskocharakterzepatologicznym,np.jawnelubukrytefinansowanieświad-
czeńzbudżetówgospodarstwdomowych,niezależnieodpłaceniastosunkowowy-
sokichskładeknaubezpieczeniezdrowotne.Pofascynacjimechanizmemrynkowym
niemalwewszystkichdziedzinachżyciagospodarczegoispołecznegorozszerzającej
siępatologiiwsposobiezaspokajaniawieluistotnychdlaobywatelipotrzeb,czego
przykładembyłażywiołowaichkomercjalizacja,następowałastopniowareorientacja
skrajnieliberalnejdoktrynywodniesieniudodóbripotrzebpublicznych.Główne
cechyreorientowanejdoktrynyto:
•
Przejęcieprzezwładzepubliczne(państwoweisamorządowe)odpowiedzial-
nościzakluczowedlażyciaobywatelidziedzinypubliczne(inaczejzresztąbyć
niemożewwarunkachsystemudemokratycznego).
•
Odróżnienieformalnejipolitycznejodpowiedzialnościzafunkcjonowanie
tychdziedzinododpowiedzialnościmaterialnej.
•
Odpowiedzialnośćformalna(takżepolityczna)poleganastworzeniuprzez
władzepubliczneefektywnegosystemuwytwarzaniaorazdostarczaniadóbr
publicznych;wprzypadkudóbr,któreutracąstatusdóbrpublicznych,pań-
stwopowinnookreślaćregułydziałaniapodmiotówtak,abyograniczaćskutki
agresywnegomechanizmurynkowegowtakichdziedzinach,jaknp.ochrona
zdrowia,edukacja,kultura,ubezpieczeniaspołeczne.
•
Odpowiedzialnośćmaterialnaoznaczaprzyjęcieprzezwładzepubliczneobo-
wiązkuhbezpłatnego”dostarczaniaokreślonychdóbrpublicznychiichfinan-
sowaniaześrodkówpochodzącychgłówniezpodatków.
Realizacjatakiejdoktrynyspołeczno-politycznejwymagaokreśleniamożliwości
gospodarkiispołeczeństwawzakresiehbezpłatnego”dostarczaniadóbrpublicznych.
To,czydobratebędądostarczaneprzezsektorpubliczny,czyprzezsektorprywatny,
ma–wtymkontekście–drugorzędneznaczenie.Ważnejestokreślenie,ktoizaco
mapłacić,gdyżodtegozależym.in.wysokośćnakładanychciężarówpodatkowych.
Precyzyjnieokreślonewarunkifinansowaniadostarczanychdóbrwpływająnadecyzje
42
