Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.PRZEDMIOTNAUKIOFINANSACHPUBLICZNYCH
Obserwacjarozwojuspołecznegopozwalastwierdzić,żeprzezwieledekadwystę-
powałatendencjadorozszerzaniasięzakresusektorapublicznegoorazkonsumpcji
zbiorowej,cowiązałosięzrozwojemfunkcjispołecznychpaństwawwieludziedzinach,
np.wochroniezdrowia,opiecespołecznej,oświacie,ubezpieczeniachspołecznych.
Niemaprzytymzgodnościcododalszychlosówwzrostowejtendencjispożyciazbio-
rowego.Modelkonsumpcjiniejestczymśstałymizmieniasięstosowniedorozwoju
społeczeństwa.Fakttenmatakżewpływnaproporcjepodziałudóbriusługwedług
kryterium:spożyciezbiorowe–spożycieindywidualne.Wmiaręwzrostudobroby-
tuspołecznegoorazogólnegorozwojuspołeczno-kulturalnegookreślonepotrzeby,
np.zzakresukultury,edukacjinapoziomiewyższym,ochronyzdrowia(częściowo),
mogąbyćfinansowanezindywidualnychdochodówobywatela,stwarzającmutymsa
-
mymwiększąswobodęwyboru,azatemrealizacjęróżnychindywidualnychpreferen-
cjiwtejdziedzinie.Przechodzenieodzbiorowegodoindywidualnegospożyciadóbr
iusługniemożeodbywaćsięwsposóbszokowy,leczstopniowo;skutkitegoprzecho-
dzeniamusząbyćwnikliwieanalizowane.Wyrazemtakiegołagodnegoprzejściaod
konsumpcjizbiorowejdoindywidualnejlubodwrotniemożebyćalokacjadóbriusług
przyzastosowaniuczęściowejodpłatnościprzezludność.Stopieńodpłatnościmożesię
zmieniaćwzależnościodrodzajuzaspokajanychpotrzeborazcelówspołeczno-gos-
podarczych,jakiepaństwochceosiągnąć,decydującsięnawprowadzeniemieszanej
odpłatności.
Wschemacieprzedstawionymnarysunku1.1sytuacjękombinowanegopodzia-
łudóbriusług,tzn.podziałuprzyłącznymwykorzystaniufunduszyindywidualnych
ifunduszyspołecznych,ilustrujeprostokątHEFG.Ciemniejszaczęśćpolatoogra-
niczone–zewzględówekonomicznychispołecznych–możliwościwyborujednostki
wzakresiezaspokojeniatakichpotrzeb,jaknp.potrzebyochronyzdrowia,oświaty,
kultury.Wramachwymienionychdziedzinmogąpojawiaćsiękonkretneusługi,które
sąsprzedawanepodmiotompocenachniższychodkosztuichwytwarzania.Wtakiej
sytuacjiobywatelmapolewyboru,jeślichodziozaspokojenieswoichpotrzeb,gdyż:
popierwsze,możewybieraćwśródwieludostępnychnazasadzieodpłatnościusług
oraz,podrugie,możewogóleniekorzystaćztegorodzajuusług,adochody,którymi
dysponuje,przeznaczyćnainnecele.Przykłademtakiegostanusąróżnegorodzaju
dobrakulturalne(np.chodzeniedoteatru).Działalnośćteatrówjestnaogółdeficyto-
wa,aniedobórpokrywanyzfunduszypublicznych.Pewnaczęśćzużywanegoproduktu
krajowegostanowispożyciewspólne,apewnaczęśćjestfinansowanazdochodówindy-
widualnych,cooznaczaindywidualnespożycieproduktukrajowego.Wkonsekwencji
osoby,któreniechodządoteatrupłacą(dopłacają)zapójściedoteatruinnychosób.
Tetrudneproblemysąprzedmiotembadańróżnychnaukspołecznych,wtymtakże
naukiofinansachpublicznych.
38