Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20nWprowadzenie
sięnaBoguidążeniadoń,znajdującegowyrazwodpowiednimżyciuipostępo-
waniu.
InteresującympomysłemHegla,oznaczającymprzekroczenierammyśli
chrześcijańskiejlubteżwyzwoleniesięzjejnaiwności,jestpróbaukazywania
absolutuwtreściachdostępnegonamświata,awięcpewnegorodzajukonstruo-
wanieabsolutudlanaszejświadomości.Wgruncierzeczynatymwłaśniepolega,
wedługniego,zadaniefilozofii.Dziękitemusferaskończonościniejest
wykluczonazobszaruzainteresowańfilozoficznegomyśleniaczyteżzepchnięta
nadalszyplan,coróżnijegopropozycjęoddominującejformydotychczasowego
filozofowania.Jaksięokazuje,awbrewtemu,comożepodpowiadaćrozsądek,
pomiędzytym,coskończone,atym,conieskończone,niepanujeabsolutne
przeciwieństwo,lecz–przeciwnie–sferytestanowiąjednośćinawetjeśli
myślenieostateczniepozostajeukierunkowanenanieskończoność,toznajduje
sięteżwnimmiejscenazainteresowanietym,coskończone,cowięcej,za-
interesowanietookazujesięczymśkoniecznym.Samozaśkonstruowanie
absolutudlaświadomościpolegauHeglanauwalnianiuświadomościodjej
ograniczeń,wwynikuczegoabsolutstajesiędlaniejczymśpewnym.
Nieoznaczatooczywiścieustanowieniaabsolutuwświadomości,gdyż
ustanowieniełączysięzograniczeniem,absolutzaśjestnieskończony.Realizacja
zadaniafilozofiipoleganatomiastnastworzeniupojęciaabsolutu.Filozofowanie
jestwięcustanawianiemtego,coskończone,wtym,conieskończone.Dzięki
temuabsolutpozostajedlaświadomościczymśzarazemświadomyminieświa-
domym.Skończonaświadomośćniejestprzecieżwstaniewyczerpaćzawartości
absolutu.Możejedyniedoprowadzićdopojęciowegoodniesieniacałokształtu
sferyskończonościdoabsolutu,toznaczynaszrozumjestwstanieswymi
środkamiwyprodukowaćabsolutwpostacitotalnegozwiązkupojęć,aleniejest
wstanieprzeniknąćdokońcarelacjipanującychpomiędzyposzczególnymi
pojęciamiaichodpowiednikami.Możeonbezkońcakontynuowaćswąpracę
(ukazałotorozwinięcieprzezHeglaproblematykifilozofiiprawaifilozofii
dziejów),aleitaknigdyniejestwstaniewpełniudostępnićabsolutunaszej
świadomości,uczynićgoczymśwpełniświadomym.Jakwyrażajątonasposób
religijnyniektórzybadacze,HegelstarasiędojrzećBogawzjawiskachświata
zewnętrznego
39
,aleniejestwstanieujrzećtegoobliczawsposóbwyrazisty.
Zasadniczenovumpoleganatym,żefilozofiaprzestajeuniegopodejmować
bezpośredniepróbyuchwycenianieskończonościabsolutu(polemizujeonwtym
miejscuzSchellingiem,alepolemikataodnosisiętakżedodominującejczęści
tradycjimetafizycznej),conadawałojejwysiłkomodcieńwzniosłości,leczdziało
siękosztemponiżeniategowszystkiego,coskończoneinieabsolutne.Hegelze
39
Por.A.Landmann,przytaczamjegopoglądza:M.Żelazny,Heglowskafilozofiaducha,s.182.
