Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
danegostanowiskaipostawieniesięwpołożeniuanalizowanegopodmiotu
filozoficznego,tj.źródłowejsamowiedzytwórcysystemu,niejestkwestią
dowolnejdecyzji.Stanowionoraczej,jakztegowynika,niezbędnywarunek
dotarciahistorykafilozofiidoniezniekształconegoprzedmiotubadań.Ana-
litycznyśrodekbadawczyniepełniwrekonstrukcjidanejdoktrynyfilozo-
ficznejfunkcjicelusamegowsobie,leczsamokazujesięśrodkiemdocelu–
celu,któryleżyjużpozabezpośrednimigranicamiczystoformalnejanalizy
teoretycznej.Tymcelemjestuzyskaniesyntetycznejjednościzmateriałem
źródłowymnagrunciewłasnejsamowiedzy(filozoficznej)historykafilozo-
fii.Tenostatniniedokonujezatemnigdyanalizyposzczególnychkoncep-
cjifilozoficznychwsposóbczystoformalny(instrumentalny),leczzawsze
wokreślonymcelu,tj.dlatego,żetekoncepcjemerytoryczniecośistotnego
dlaniegoznaczą36.Wybierajespośródcałegoszereguinnych,pozostałezaś
czasowolubtrwaleeliminujezwłasnegopolawidzenia,czyteżpoprostu
pomija(jakonieistotne)właśniedlatego,żesamwtymniekończącymsię
ciąguhistorycznychdoktryn,którepretendujądomianafilozofii,odróżnia
wjakiśsposóbte,któresąfilozoficznie"istotne”,odtych,któreuważaza
"nieistotne”.Tosamowiedzafilozoficznahistorykafilozofiistawiazatem
kropkęnad"i”wtejostatniejkwestiiitoonastanowiwłaściwąinstancję
określającąwyjściowoisankcjonującąfinalnieto,cofilozoficznie"substan-
cjalne”.Ztegorodzajuogólnympodejściemdoprzedmiotufilozofiiihistorii
filozofiimamydoczynieniajużwewczesnejpracyCieszkowskiego,przygo-
towanejpierwotniejakotekstrozprawydoktorskiejobronionejw1838
rokuwHeidelbergu,aopublikowanejnastępniewprzeredagowanejpol-
skiejwersjiwroku1841pt.Rzeczofilozofiijońskiejjakowstępdohistorii
filozofii37.NiemawedługCieszkowskiegobezwzględnejgranicymiędzy
___
___
___
___
___
___
_
36Por.ibidem,s.110.
37A.Cieszkowski,Rzeczofilozofiijońskiejjakowstępdohistoryifilozofii,"Biblioteka
Warszawska”1841,t.1,s.287-306,536-561;noweopracowanietekstu:idem,Rzeczofilozo-
fiijońskiejjakowstępdohistoriifilozofii,w:idem,Prolegomenadohistoriozofii.Bógipalinge-
nezaorazmniejszepismafilozoficznezlat1838-1842,oprac.J.Garewicz,A.Walicki,PWN,
Warszawa1972,s.245-290.Pracaukazujesięwformieniedokończonej–wywódprzerwany
zostajenastanowiskuAnaksymandra.WmonografiiWalteraKühnepoświęconejCieszkow-
skiemuzamieszczonyzostajeponadtokilkustronicowyfragmentwjęzykuniemieckimręko-
pisudysertacjidoktorskiejCieszkowskiego,stanowiącejpierwotnąwersjęrozprawyofilozo-
fiijońskiej.Fragmenttenniemapełnegoodpowiednikawpolskiejwersjitekstu–por.
[A.Cieszkowski],S.9-16desdeutschenManuskriptesfürdieDissertation„Dephilosophiae
ionicaeingenio,vi,loco“,w:W.Kühne,GrafAugustCieszkowskieinSchülerHegelsunddes
deutschenGeistes.EinBeitragzurGeschichtedesdeutschenGeisteseinflussesaufdiePolen,
Leipzig1938,s.431-440.Kompletnytekstdysertacjiniezachowałsię–por.W.Kühne,Die
PolenunddiePhilosophieHegels,w:HegelbeidenSlaven,D.Tschižewskij(hrsg.),Wissen-
schaftlicheBuchgesellschaft,Darmstadt1961,s.53.
20
