Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Źródłaipoczątkifilozofii
przytaczanewróżnychkontekstach:bądźtojakoargumentsłużącywspar-
ciuiuzasadnieniutezyformułowanejprzezautoracytującego
4
,bądźteż
jakoprzedmiotkrytyki
5
.Winnychkontekstachzatembędziejecytowałnp.
Platon
6
,winnychArystoteles,winnychneoplatonicyipóźnikomentatorzy
PlatonaiArystotelesa,jeszczewinnychFilonzAleksandriiiOjcowie
Kościoła.Nieulegawątpliwości,żenapodstawiesamychtychwyrwanych
zkontekstufragmentówniezdołalibyśmyodtworzyćpostacimyślenia
pierwszychfilozofów,ichkonkretnychkoncepcji,niemoglibyśmyustalić,
jakwistociewyglądałafilozofiaprzedplatońska,odpowiedziećchoćbyna
pytanie,czymożnawniejjuższukaćjakiejśpostacisystemu.
Drugagrupaźródełokreślanajestzazwyczajswegorodzajuskrótem
myślowymjakoUświadectwadoksograficzne”.Tejgrupieświadectwna-
leżypoświęcićniecowięcejuwagizewzględunafakt,iżgdybyniesyn-
tetyczneomówieniapoglądówikoncepcjifilozofówprzedplatońskich,które
zapoczątkowałjużArystoteleswswychpismach,azanimjegouczniowie–
perypatetycy,niedałobysięwwiększościprzypadkówprzyporządkować
fragmentóworyginalnychdokonkretnychustaleń,np.wkwestiachkos-
mogonicznychikosmologicznych,teoriopoznawczych,czywkwestiista-
tusuontycznegoduszy,jakteżiinnych.Tagrupaźródełocaliładlanas
wdużejmierzezaginionetekstyoryginalne,stanowiwciążpodstawowe
narzędziedlabadańnadnajdawniejsząmyślągrecką,niemniejjednak
generujewciążinanowosformułowanewyżejpytaniaoprawdziwośćtej
wizjifilozofiiprzedplatońskiej,jakasięznichwyłania.
Czymsąowe„świadectwadoksograficzne”?
TerminUdoksografia”znaczydosłownie:Uzapispoglądówczyopinii”(dok-
sai),doksograf(doxographus)tozatemten,któryopisujewsposóbsynte-
4
Taknp.KlemenszAleksandriicytujefragmentyHeraklitamówiąceoLogosiejakodowód
tezy,iżjużfilozofowieUpogańscy”przeczuwaliistnienieboskiegoLogosuchrześcijaństwa.
5
Jaknp.Plutarch,cytującypismaEpikura,bypokazać,że,jakmówitytułjegotraktatu,
NiemożnażyćszczęśliwiezgodnieznaukamiEpikura(Moralia73).
6
Platonzresztąodwołujesiędopismipoglądówswoichpoprzednikówzazwyczajnie
wskazującimieniaanitymbardziejpisma,częstowmetaforycznejformie,jaknp.gdymówi
oUjońskichmuzach”czyUdawnychmędrcach”.Takibowiemcharaktermająwpismachpla-
tońskichodesłaniadofilozofówprzedplatońskich,jaknp.doEmpedoklesa,czydoinnych
Usynówziemi”.WyjątekstanowiątutajParmenidesisofiści.Wpostacitychodesłańmożna
dostrzecpewnąprawidłowość:Platonprzytaczawmiarędokładniepoglądytychfilozofów,
zktórymipolemizuje,por.JoelD.Beversluis,Cross-ExaminigSocrates.ADefenseofthe
InterlocutorsinPlato’sEarlyDialogues,Cambridge2000,CambridgeUniversityPress.
15
