Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
pragmatykijurydycznejiadministracyjnej.Wpierwszejperspektywieszczególne
znaczeniemakonstytucjaidedukcjaszczegółowychprzepisówznormwyższego
rzędu,wdrugiejperspektywieliczysiępowiązaniedziałaniainstytucjiprawa
irozstrzygnięciewątpliwościdotyczącychzakresukompetencjitychinstytucji.
Pierwszaperspektywarodzisięwparlamencie,któregodecyzjepowinnypodlegać
jakimśregułomkonstytucjonalizmuinormatywizmu,drugaperspektywapowstaje
wsądachiurzędach,gdziewiększąrolęodgrywapozytywistyczneirealistyczne
rozumienieprawa.Lapidarniemożnatoująćwstwierdzeniu,żepierwszaper-
spektywadotyczynorm,któremająstaćsięfaktami,drugadotyczyfaktów,które
mająbyćzgodneznormami.Zatemwfilozofiiprawaproponujesięrozwiązania
trwałe,idealneiogólne,awteoriiprawaposzukujesiętakichrozwiązańwsposobie
działaniainstytucjiprawa,byichfunkcjonowaniebyłoprzewidywalne,skuteczne
izamkniętewprzysługującychtyminstytucjomkompetencjach.Niuansedoty-
cząceróżnicmiędzyperspektywąfilozoficznąiteorioprawnąomówionezostały
wpierwszejczęścitejksiążki.
Drugaczęśćksiążkipoświęconajestsystemowirządówprawa.Systemten
nakazujeobywatelomokazaćposłuszeństwowobeczatwierdzonejiogłoszonej
wolipowszechnej.Takwyglądająpodstawykonstytucjonalizmu.Jednocześnie
wieluobywateliżądadlasiebieszerokiejswobodydziałania,którejniemożeogra-
niczaćzmiennalubkolektywistycznienastrojonawolazbiorowości.Tymioczeki-
waniami,ujmowanymijakoprawaobywatelskie,zajmujemysięwtrzeciejczęści
książki.Częśćdrugaitrzeciaukazujązatemdwiekomplementarnewizjedziała-
niaprawa.Jednąstwarzaiuprawomocniakoncepcjarządówprawa,drugąbuduje
systempowszechnychuprawnień.Sątowizjeprzeciwstawneiważnymzadaniem
filozofiiprawajestdostrzeżenieodrębnościkażdejznich.Rozpatrywanerównole-
gleujawniająnapięciemiędzyspołecznymdążeniemdokarnościiporządkuoraz
indywidualnymdążeniemdoswobodnejekspresjiidowolnościdziałanianarzecz
autonomiczniezdefiniowanejosobistejpomyślności.Zjednejstronywierzymy,że
prawozaprowadzaładspołecznyipowszechnebezpieczeństwo,azdrugiejstrony
chcemypozostawaćwrażliwinażądanie,bykażdajednostkamiałaszerokąswo-
bodęrealizacjiplanówżyciowych.Prawomożeżądaćprzewidywalnegosposobu
zachowaniaodwszystkichobywateli,alejednocześniepowinnoimgwarantować
uprawnienia,któremusząbyćpowszechnierespektowane,bychronićindywidu-
alneideałyżyciowe,daćswobodędziałanianieagresywnymgrupombehawioral-
nychinnowatorówczyteżmniejszościompragnącymżyćwewłasnej,nieinwazyj-
nejkulturze.
Wdalszychczęściachksiążkistawianesąpytania,jaknormyprawnebyłyrozu-
mianewprzeszłości,jaksądziśdefiniowaneiwiązanewspójnysystemwymagań,
wjakimceluiwjakisposóbnależyjeegzekwować,zczyjegoupoważnienianormy
prawnesąnamnarzucaneorazwimięczegopowinnybyćprzestrzegane.
Czymożnateproblemyprzedstawićwformiepodręcznikowej,proponując
jakieśichostatecznerozwiązanie?Naszymzdaniemjesttoniemożliwe.Spory
natematrelacjimiędzytrzemaczęściamiwładzy-ustawodawczą,wykonawczą
