Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Analitycznaflozofaprawa
45
dominującejpolitycznienadspołeczeństwempoprzezrozkazyiużyciesankcji
wwypadkunieposłuszeństwa.DlategoJ.Austinokreślatakieprawojakoprzed-
miotpoznaniaanalitycznejfilozofiiprawa:nPrzedmiotemjurysprudencjijest
prawopozytywne:prawopoprostuiściśletaknazywane:alboprawoustanowione
przezpolitycznąwładzęnadrzędnądlapodporządkowanejjejwładzypolitycznej”
(Austin1954,s.9).Przedmiotemanalizydokonywanejprzezprawnikówniejest
praworozumianewprzenośnilubprzezanalogiędoczegoś,leczprawo,które
dajesięuchwycićbezpośrednioiempirycznie.
Układpolityczno-społeczny,któryostateczniedecydujeonadawaniupewnym
normomcharakteruprawnego,jestfaktem,którydajesięopisaćzapomocązdań
logicznych.Samoprawoniejestjednakzwykłymobiektemanalizyjęzykowej,tak
jakopisowewypowiedzijęzykanaturalnego.ZdaniemJ.Austinaprawopozytywne
jestrodzajemrozkazu(speciesofcomands),aleistniejewielośćrodzajówrozka-
zówwyodrębnionychzewzględunaichźródłoistopieńogólności(Austin1954,
s.13).Prawopozytywnejestrozkazempochodzącymodsuwerena,alerozkazem
ocharakterzeogólnym,który,jakmówiJ.Austin:nobligujegeneralniedodziała-
nialubpowstrzymaniasięodcałejklasyzachowań”(Austin1954,s.134,350).Już
napierwszymetapieanalitycznejfilozofiiprawapodkreślono,żeanalizaprawa
dotyczyspecyficznegonormatywnegofragmentujęzykanaturalnego(rozkazsuwe-
rena),któryjestwyrażanywjęzykuwypowiedziogólnych(odnoszącychsiędo
klasyadresatówiichzachowań).Znaczeniatychwypowiedziniepoznajemyprzez
analizępojedynczychsłów-zawszejesttosensskorelowanejcałości;korelatem
rozkazujestobowiązek,asankcjajestkoniecznymelementemkażdegoprawa
(Austin1954,s.16).
Wpierwszejfazieanglosaskaanalitycznafilozofiaprawapodjęłazatembadanie
językaprawnegoiprawniczegowduchuempirycznym.
2020Wtymczasieanalitycznafilozofiaprawarozwijałasięrównieżnakontynencie
(ErnstRudolfBierling,KarlBergbohm,FritzStier-Somlo)(Kaufman,Hassemer
[red.]1994,s.93-94).Niewszyscyjednakchcąprzyznaćjejtęnazwę,bo-wtak
zwanejwersjinomologicznej-bardziejprzypominałaonametodęscholastyczną
niżanalizęjęzykową.Charakterystycznebyłodlaniejnieświadomemieszanienor-
matywnychkonstrukcjipojęciowychzfaktamipsychologicznymiispołecznymi
(Opałek1983,s.64).
Bardzoostrąkrytykętejwersjianalizy,spotykanejgłówniewnauceniemiec-
kiej,przeprowadziłRudolfvonIhering(wpracyScherzundErnstinderJurispru-
denz,Ihering1900;cyt.zaHart2001).ZdaniemvonIheringaanalizawtejwersji,
podobniejakmyśleniescholastyczne,przesadniezajmowałasięczystymipoję-
ciami,odrywającjeodichzastosowaniawrealnymżyciu(Hart2001,s.270).
Prowadziłotodoistotnościowegoujęciapojęć,rozważanychwabstrakcjiibez
uwzględnianiarealnychoddziaływańprawa,doignorowaniacelówizadańpraw
orazpróbyupodobnieniaanalizpojęciowychpraktykiprawniczejdoformalizmu
logicznego.OstatecznieokrestenzakończyłowNiemczechuzupełnienieanalizy
