Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44MarekZirk-Sadowski
awszczególnościdefinicjęklasyczną(pergenusetdiferentiaspecifcam).Poszu-
kiwałpojęćprawnychzapomocąspecjalnychmetodprawnych,któresamtwo-
rzyłinazywałnlogikąwoli”;zajmowałasięonaujawnianiemzwiązkówpomiędzy
takimipojęciami,jaknnakazywać”
,nzakazywać”
,ndozwalać”(Bentham1970,r.X).
CelemBenthamabyłazatembudowawolnejodwartościrefleksjinadprawem,
ujmującejpojęciaprawnewpraktycejęzykaprawnego,aniejakodefinicjepoje-
dynczychsłów.Mimodystansu,jakiprzyjmowałBenthamwobecwartościowania,
trzebapodkreślić,żetapostawadotyczyłarównieżocenujmowanychjakorezul-
tatrozważańmetafizycznych.Benthambyłnatomiastzwolennikiemkrytycznego
podejściadopraw,przezktórerozumiałutylitarnąanalizęiocenęprawa.Dzięki
takiemuspojrzeniunaprawostałsięrównieżprekursoremjegoekonomicznej
analizy,którawpełnirozwinęłasięwXXwieku.
KoncepcjeBenthamazazwyczajłączysięzkontynuatoremjegostrategiinauko-
wej-JohnemAustinem.ZdaniemHerbertaL.A.Hartaichpracetworząpierwszy
etaprozwojuanalitycznejfilozofiiprawa(Hart2001,s.275).
Pierwotna,czystoempirycznafilozofiajęzykazczasemokazałasięniewystar-
czającadowyjaśnieniaprawa,bochoćzjawiskajęzykowewyrażająsięzazwyczaj
poprzeztekstprawny,totworzenieprawaniejesttylkodziałaniemjęzykowym
(aktemmowy).Obowiązywanieprawawyrażonegoprzezznakimaswojeźródło
wustanowieniuaktuprawnego,któremuniejestprzyporządkowanażadnaszcze-
gólnaformajęzykowa.Stądjużwpierwszymokresieanalitycznejfilozofiiprawa
najistotniejszestałosiępytanie,jakiekryteriapozwalajązidentyfikowaćprawojako
pewienobiektpoznania.
PrawemwłaściwienazwanymjestdlaJ.Austinaprawo,któregoistotąjest
rozkaz(command)istotyinteligentnej,skierowanydodrugiejistotyinteligentnej.
WzależnościodpochodzeniategorozkazuJ.Austinwyróżniaprawoboskieiprawo
ludzkie.Wreszciezprawaludzkiegodajesięwedługtegosamegokryteriumwyod-
rębnićprawopozytywne,czylirozkazypochodząceodpodmiotupolityczniedomi-
nującegowdanymspołeczeństwie.Prawojestzatemupodobnionedoprzedmiotu
naturalnego.J.Austinpróbowałusunąćteelementy,którejegozdaniemdostająsię
doaktupoznawczegopoprzezanalogięlubprzezzastosowanieprzenośni.Takie
prawookreślajakoprawoniewłaściwienazwanetąnazwą.Chodzioodsłonięcie
prawnejsferynormatywnej,którazawierasiętylkowjęzykowoidentyfikowanych
treściachaktuwolisuwerena.
2.Analitycznaflozofaprawaapierwotny
pozytywizmprawniczy
2010Okazałosię,żedziękidoktryniesuwerenaprawojeststosunkowołatwedo
zidentyfikowania.Wewnątrzdanegospołeczeństwaistnieniesuwerenaobjawiasię
wpostaciprostychiempiryczniepoznawanychfaktów:obserwowanychprzeja-
wówposłuszeństwazestronywiększościspołeczeństwa,ekspresjiżyczeńosoby
