Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Filozofaprawaateoriaprawa
31
jednakutrudnione,ponieważuległyonezniszczeniu-w1945rokuzostałyspa-
lonewzamkuImmendorfprzezwycofującesięoddziałySS;dzisiajdysponujemy
jedynieczarno-białymifotografiamitychobrazów.
WpierwotnymzamyśleKlimtpostrzegałprawozpoziomuidealizacyjnego;
wostatecznejwersjiprawiecałyobrazzostałsprowadzonydopoziomurealnego.
Trudnowięcsiędziwić,żetakawizjaprzypadładogustuprzedstawicielomrodzą-
cegosięwówczasrealizmuprawniczego-zarównowEuropie(EugenEhrlich),jak
iwAmeryce(RoscoePound).Poziomidealizacyjnyzszedłnadalszyplan,conie
oznacza,żeniemagowogóle.Wgórnejczęściobrazupojawiająsiętrzypiękne
postaciekobiece,symbolizująceprawdę(veritas),sprawiedliwość(iustitia)iprawo
(lex),alezdająsięoneniemiećżadnegowpływunato,codziejesięnapoziomie
realnym.Tamkrólujeniepięknosystemowościprawa,leczbrzydotajegoopresyj-
nościiprzypadkowości.Nadnieszczęsnymgrzesznikiem,oplecionymmackami
ośmiornicy,unosząsięobojętneiwręczznudzoneboginiezemstyinieuchronnego
losu-erynie.Międzywyeksponowanympoziomemrealnymiodsuniętymnadal-
szyplanpoziomemidealizacyjnymwidaćwróżnychmiejscachgłowystarców-
toprawdopodobniesędziowie,wieczniezawieszenimiędzyideałemprawajako
uporządkowanegosystemuachaotycznąrealnościąprawajakorozstrzygnięciem
olosachkonkretnegoczłowieka.Byćmożetowłaśnieoni,wbrewpesymistycznemu
wydźwiękowiobrazuKlimta,powinniczuwaćnadprzenoszeniemucieleśnionych
wprawiewartościzpoziomuidealnegonapoziomrealny.Odskutecznościichdzia-
łańzależyprzecieżwdużejmierzespołecznyoglądprawa,takżeoglądestetyczny.
Wśródhistorykówprawapanujedosyćzgodneprzekonanie,żeJurisprudenz
byłaformąatakunatradycyjnypozytywistycznyobrazprawa.Historycykultury
idąjeszczedalejiuznająwogóletwórczośćKlimtaztegookresuzakryzysliberal-
nejiracjonalnejwizjiświata.Wswoichrozważaniachpomijamjednaktenhisto-
rycznyaspektszczególnegoklimatuintelektualnego,którypanowałwWiedniuna
przełomieXIXiXXwieku,azwłaszczawpływpsychologiiZygmuntaFreudana
umysłowośćKlimtaierotycznywydźwiękjegomalarstwa.Nieulegajednakwątpli-
wości,żedziełoKlimtastanowiświetnypunktwyjściadoposzukiwaniazwiązków
prawazestetyką.Tarefleksjaniepowinnasięjednakograniczaćdoskalimakro,
ponieważkrólującetam-pozornieczyfaktycznie-pięknomożenamzaciemnić
rzeczywistąwizjęprawa.Jeszczeistotniejszywydajesięwzwiązkuztympoziom
mikro,gdziepożądanepięknojestcorazczęściejwypieraneprzezzwykłąbrzydotę.
2.Filozofaprawaczyteoriaprawa?
ObrazKlimtamożeteżbyćjednakdobrympunktemwyjściadorozważańmeto-
dologicznych.Problemstatusumetodologicznegofilozofiiprawasamwsobie
stanowibowiemprzedmiotdebatwewspółczesnejjurysprudencji,zwłaszczanie-
mieckiej(Alexy2008).Omówionadalejproblematykadotyczywprawdziezjed-
nejstronytakzwanychogólnychprawniczychbadańnadprawem(jurististische
