Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiaKanta
22
Neokantyzm
Pierwszyznaczącypodziałneokantyzmuznalazłwyrazwopraco-
waniuTraugottaKonstantinaÖsterreicha46,któryznanyjestprzede
wszystkimjakowydawcaczwartejczęściGrundrissderGeschichtederPhi-
losophieÜberwega.PiszeÖsterreichtak:„Należywyróżnićwneokryty-
cyzmiesiedemkierunków:1)kierunekfizjologiczny(Helm-
holtz,
Lange);
2)kierunek
metafizyczny
(Liebmann,
Volkelt);
3)kierunek
realistyczny
(Riehl);
4)kierunek
logicystyczny(Cohen,Natorp,Cassirer1szkołamar-
burska);5)krytycyzmteoretyczno-aksjologiczny(Win-
delband,Rickert,Münsterberg1szkołapołudniowo-za-
chodnioniemieckaalbobadeńska,zktórąwścisłymzwiązkupozostaje
takżeBauch);6)relatywistyczneprzekształceniekrytycyzmu
(Simmel);7)psychologiczne,którenawiązujedoFriesa
(szkołaneofriesowska,Nelson)”47.
NiewchodzącwszczegółypodziałuautorstwaÖsterreichaorazpóź-
niejszychpodziałówdokonanychprzezbadaczyneokantyzmu,należywy-
różnićwnimdwiebądźtrzyfazy.Zwyczajowobowiemwymieniasię:
1)wczesnyneokantyzm,
2)neokantyzm.
Tutaj,nawiązując,dodokonanychpodziałów,możnajeszczedodać
3)postneokantym.
Sytuację,wjakiejnarodziłsięneokantyzm,niezwykletrafniecharak-
teryzujeJaninaKiersnowska-Suchorzewska.Przytoczmywiększyfragment
zjejartykułupoświęconegoneokantyzmowi.Dodaćnależy,żezasadniczo
byłtojedenzpierwszychtekstówpoświęconychneokantyzmowi,jaki
ukazałsięwjęzykupolskim48.Piszeona:„Wdziejachfilozofiiwielkieze-
strojemyśliulegajązkoniecznościrozwojowejwtórnemurozpadowi.
Uległamunp.orientacyjnadlaSokratesakonstelacjanierozerwalnych
wjegoprzekonaniuideałów:wiedzy,cnotyiszczęścia,gdytrychotomicz-
46TraugottKonstantinÖsterreichurodziłsię15września1880rokuwSzczecinie
(Stettin),azmarł28czerwca1949rokuwTübingen.
47F.Überweg:GrundrissderGeschichtederPhilosophie.4.Teil:DiedeutschePhilo-
sophiedesXIX.JahrhundertsundderGegenwart.Hrsg.vonT.K.Österreich.13.Aufl.
Basel1951,s.417.
48PierwsząpoważnąrozprawąnapisanąprzezPolaka,jednakniewjęzykupolskim,
adodatkowopoświęconąjedynieszkolemarburskiej,byłarozprawadoktorskaks.Piotra
Chojnackiego,noszącatytułDieEthikKantsunddieEthikdesSozialismus.Frei-
burg1Paderborn1Paris1924.Tłumaczeniepolskie(EtykaKantaietykasocjalizmu)uka-
załosięw:Idem:Wybórpism.Tłum.M.Szyszkowska,C.Tarnogórski.
Warszawa1987,s.2301321.
