Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RecepcjafilozofiiKanta
Początkineokantyzmu
WrokuśmierciArturaSchopenhauera(1860)trwajużożywionadys-
kusjanadfilozofiąKanta.WtymrokuKunoFischerwydajeksiążkęKants
LebenunddieGrundlagenseinerLehre30,chociażzpewnościąniejestto
anipierwsza,aniteżnajważniejszadata,jakąwskazujesię,mówiąc
opoczątkuneokantyzmu.Trzebabowiemwymienićnastępującelata:
1855,1860,1862,1865oraz1866.
FizykHermannvonHelmholtz(182111894)wroku1855nawołujedo
zajęciasięKantowskąteoriąpoznania.Izpewnościąwłaśnietadatajest
najwcześniejsząspośródwymienionychwkontekściepoczątkuneokanty-
zmu,ponieważniewymieniasiętamdatyopublikowaniaprzezHayma
jegoksiążki.27lutego1855rokuHermannvonHelmholtzwygłosiłwKró-
lewcuwykładzatytułowanyÜberdasSehendesMenschen(Owidzeniu
człowieka)31.Okazjądowygłoszeniawykładuniebyłojednakodsłonięcie
pomnikaKantawjegorodzinnymmieście,jakpiszeHerbertSchnädel-
bach32,alejedyniezbiórkapieniędzynatencel.Pomnikodsłoniętodopie-
rowroku1864,cowiązałosięzprzedłużającymsięremontembudynków
uniwersyteckich.
Jeszczeinnibadaczewskazująrok1860,wktórymukazałasięwspo-
mnianaksiążkaKunonaFischera.Najczęściej1ijesttozarazemstano-
wiskonajbardziejpopularne1początekneokantyzmuwiążesięzwy-
daniemw1865rokuprzezOttonaLiebmanna(184011912)książki
zatytułowanejKantunddieEpigonen(Kantiepigoni)33,którejniemal
każdyrozdziałkończysięsłynnymzawołaniem:„alsomußaufKant
zurückgegangenwerden”(„awięcnależypowrócićdoKanta”)34.Widać,
żepopularnośćnieidziewparzezchronologią.KsiążkaLiebmannajest
wprawdzienajczęściejprzywoływanymdziełemwkontekściepoczątku
neokantyzmu,alenieznaczyto,żejestpierwszymdziełemnawołującym
dopowrotudoKanta.DziełoLiebmannaskładasięzpięciurozdziałów
ijedyniepierwszyznich1poświęconyfilozofiiKanta1niekończysię
19
30K.Fischer:KantsLebenunddieGrundlagenseinerLehre.DreiVorträge.Mann-
heim1860.
31H.vonHelmholtz:ÜberdasSehendesMenschen.VortraggehaltenzuKönigs-
bergam27.Februar1855.In:Idem:VorträgeundReden.Bd.1.4.Aufl.Braunschweig
1896,s.851117.
32Zob.H.Schnädelbach:FilozofiawNiemczech1831—1933...,s.166.
33O.Liebmann:KantunddieEpigonen.Hrsg.vonB.Bauch.2.Aufl.Berlin
1912(1.Aufl.1Stuttgart1865).
34ZtegopowoduWindelbandnazywago„najwierniejszymspośródwszystkichkan-
tystów”.Zob.W.Windelband:OttoLiebmannsPhilosophie.„Kant-Studien”1910,
Bd.15,s.III.
