Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
IRMINAKOTLARSKA
Zaprezentowane(skrótowe)rozważaniaprzyniosłyopissystemujęzy-
kowego,któryspełniałkryteriajęzykauniwersalnegoizyskałsobiewkrót-
kimczasiepopularnośćwkręgueuropejskim.Przytoczonecytatydowo-
dzą,żemiałżarliwychzwolenników14,biegłychwprzedstawianiuzalet
projektuiwprawnychwprzekazywaniuwiedzyonim.Podobniejednak
jakwprzypadkuinnychjęzykówplanowych,żywotwolapikubyłkrótko-
trwały,ajegoznajomośćniewyszłapozakrąghobbystów.Przyczynytego
stanurzeczypodsumowałJanBaudouindeCourtenay:
Przyczynąjegoupadkubyłypoczęścijegowłaściwościwewnętrzne,t.j.jegozbyt
wielkatrudność,wynikającazezbudowaniagowsposóbprzeważniedowolny,
flapriorystyczny”izeszablonowegoprzekręcaniawszystkichwyrazów,choćbynaj-
bardziejznanychimiędzynarodowych,anawetimionwłasnych,poczęścizaśroz-
terkiwłoniekrzewicielitegojęzyka,jakoteżobłędnieomylności,cechującysamego
twórcę(BaudouindeCourtenay1908:4).
Tapróbazapanowanianadwielojęzycznymchaosemokazałasię
zatemnieudana.Przyczynyniepowodzeniajęzykawolapikipodobnych
mujęzykówkonstruowanychnieleżąjednaktylkowsłabościachsyste-
mowychtychprojektówjęzykowych15.Zpunktuwidzeniakulturowo
isocjologicznieprowadzonychobserwacjihistorycznojęzykowychistot-
newydajesiępowtórzenietwierdzeniafunkcjonującegojużnazasadach
truizmu,żetonieludzieistniejąpoto,abymógłistniećsystemjęzykowy
isamjęzyk,leczjęzykjesttworemludzkimiwrazzludzkimiwspólnotami
istnieje,zmieniasięiludziomsłuży,zmianyzaśsąnastępstwemprzemian
wsferzepozajęzykowej(Borawski2005:48).Cowięcej,historianarodów
ikultureuropejskichpokazuje,żeformowanewEuropiepaństwa,obok
wytyczeniaiochronygranic,uważałyustanowieniejęzykanarodowego
zakwestięnajwyższejwagi.Podejmowanowtymceluenergicznedzia-
łaniaedukacyjneiedytorskie,prowadzoneczęstozeszkodądlajęzyków
mniejszościowych.Wobliczutakichwysiłków,ideaużywaniasztuczne-
gotworuoderwanegoodhistoriinarodówtracinaatrakcyjności.Należy
teżzauważyć,żeopopularnościjęzykównaturalnychwynikającejzliczby
osóbchcącychpodejmowaćwysiłek(ikoszty)nauczeniasiędanegojęzyka,
decydujeautorytetkulturowy,ekonomicznyicywilizacyjnywspólnoty
komunikatywnej,którasięnimposługuje(angielskipoIIwojnieświato-
wej),aniewolajednostki.
14
Oemocjonalnymzaangażowaniuwpropagowanieideiużywaniajęzykawolapik
świadczyteżfakt,żeSz.TrusziJ.Nawrockiwydaliksiążkinawłasnykoszt.
15
Współcześnibadaczewymieniająnastępującesłabościjęzykówkonstruowanych:
językiaposterioryczneskupiająnadmiernąuwagęnaopracowaniusystemuwyrażania,
zaniedbującplantreści.Ponieważodzwierciedlajązwyklemodeljakiegośjęzykazachod-
nioeuropejskiego,niemogąrozprzestrzenićsiępozaukładindoeuropejski(Eco2002:
344inast.).
