Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MagdalenaKempna-Pieniążek
rdzennegoAmerykaninazpejzażujestfragment,wktórymwysłany
przezwodzaPowhatanazaoceanOpechancanoughprzebywawprze-
strzeniangielskiegoparku.Zestawienieukształtowanegoludzkąręką
europejskiegopejzażuznaturalnymikrajobrazamiamerykańskiegolasu
wgruncierzeczyjedynieutrwalastereotypżyjącegowzgodziezprzy-
rodąIndianina,nieoddziałującegonaotaczającegośrodowisko.
JakzauważaMann,obokstereotypunekologicznego”Indianinafunk-
cjonujejeszczejeden,przeciwstawnydoniego-zdecydowaniemniej
ekspansywnyirzadkoprzywoływanyprzezkino.Jestonzwiązany
zprezentowaniemrdzennychAmerykanówjakoluduwnieumiejętny,
wręczszkodliwysposóbkorzystającegozzasobównaturalnych,adojego
wykreowaniaprzyczyniłysiębadaniazwiązanezkatastrofąekologicz-
ną,dojakiejok.800-900rokudoprowadziłanadmiernaeksploatacja
środowiskanaturalnegoprzezMajów42.Obastereotypyspotykająsię
wfilmieApocalypto(2006)MelaGibsona,któregoakcjazostałaosadzo-
nanatereniedzisiejszegoMeksykutużprzedprzybyciemhiszpańskich
konkwistadorów.Myśliwymzamieszkującymdżunglęifunkcjonują-
cymwharmoniiznaturązostajątuprzeciwstawieniłowcyniewolni-
kówzwielkiegomiasta.Napadnawioskęprotagonisty,jegopojmanie,
anastępnieucieczkazmetropoliipozwalająnazaprezentowanieszeregu
pejzaży.Zielonadżungla,groźnadlatych,którzyjejnieznają,leczofe-
rującaschronienieipożywieniejejmieszkańcom,zostajeskonfronto-
wanazkrajobrazamizatłoczonegomiasta,wktórymcoprawdamożna
obejrzećimponującychrozmiarówziggurat,alektórewydajesięprzede
wszystkimnaznaczonypiętnemrozkładuidegrengolady.Kameraraz
porazwydobywaztłumujednostkizdeformowanelubchore,zamiast
soczystejzielenidrzewoglądamyszarośćibrązsuchejziemi;nawetpole
kukurydzy,naktórymrozpoczynasiędesperackaucieczkabohatera,
sprawiawrażeniewyschniętego-tużzanimrozpościerasięzbiorowa
mogiłaniewolnikówpojmanychprzezokrutnychłowców.Wdrodze
domiastabohaterowiemijająprzestrzenie,któreuświadamiająim,że
zmierzająwstronęsercazła:widząrozkładającesięzwłoki,zakaźnie
chorądziewczynkę,kamieniołompełenniewolnikówoskórzebiałej
odwszechobecnegopyłu.ChociażbohaterowiefilmuGibsonaniesą
nduchamiwtopionymiwkrajobraz”
,atwórcyfilmurysujązróżnico-
wanywizerunekprekolumbijskiejAmeryki,tojednakwciążjestto
obrazzawierającylicznenieścisłościhistoryczne43,przedewszystkimzaś
42Zob.C.C.Mann:1491…,s.321-322.
43Krytycyzwracalimiędzyinnymiuwagęnato,żerytuałskładaniaofiar
zludzizostałwfilmieukazanywsposóbnawiązującydokulturyAzteków,anie
Majów.Wśródlicznychzarzutówpojawiłosięteżspostrzeżenie,żeGibsonprzypisał
rdzennymAmerykanomskłonnośćdoaktówokrucieństwa,któredefactoniebyły
