Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
JAROSŁAWMACAŁA
Teoriakrytycznaczęstobywauzupełnianaprzezpodejściepostmoderni-
styczne,którekwestionujeistnienieprawdyobiektywnejioświeceniowąwiarę
wnaukę.Stądwniosek,iżnaukihumanistyczneorazspołecznesąuwikłane
istronnicze.
Postmoderniścizakładająwięc,że1)rzeczywistośćjestkonstrukcjąspo-
łeczną;2)badaczeuwikłanisąwsieciuwarunkowańkulturowych,spo-
łecznych,ideowychorazjęzykowych,teorieniesątworzonenapodstawie
obserwacjifaktów,tofaktysąutworzoneprzezbadaczyzapomocąinterpre-
tacjirzeczywistościwgprzyjętychzałożeń;3)istniejestałyzwiązekmiędzy
prawdąawładzą–ktomawładzę,maprawdę(rację)2.
Przechodzącjużdogeopolityki,takważnedlarodzącejsięodlat80.XXwieku
geopolitykikrytycznejjestukazaniekulturowegokontekstupowstawaniateorii,
aprzedewszystkimsystemuwartościipoglądówtych,którzysięzajmująstosun-
kamimiędzynarodowymiczygeopolityką.Geopolityczneteorieniesąprawdą
absolutnąaninaukowąanalizązwiązkupolitykizprzestrzenią,leczstanowią
przestawienia,wyobrażenia,obrazy,tworzoneipropagowaneprzezkonkretną
osobęczygrupęosób,najczęściejzkręguwładzy.Geopolitykatosposóbwidze-
niaświata(wtymwypadkuprzestrzeni)przezelity,przedewszystkim,choćnie
tylko,danegopaństwaczynarodu.
Takukształtowanekoncepcjegeopolitycznemająporządkującycharakter,
dostarczającinstrumentówopisuprzestrzeni,wyraźnieopowiadającsięzapewną
wizjąświataczysposobemanalizyrzeczywistości,czylizakonkretnąideologią.
Niesązatemanineutralne,anitymbardziejobiektywne3.Dziękitemumożna
dostrzec,wjakisposóbustaliłsiędominującyporządekświata,wjakisposób
powstałypanująceinstytucje,normyizasadydziałania.Ewidentnywydajesię
związekmiędzytakformułowanymikoncepcjamiapraktyką.Stądtrzebabadać
komuidlaczegotakawiedzajestużyteczna,wjakisposóbmożebyćijeststoso-
wana,albowiemprzyjęcieokreślonegozestawuidei,wizjiświatajestzwiązane
zezjawiskiemhegemoniipewnychsiłspołecznych,elit,przywykorzystaniu
rządzonegoprzezniepaństwaorazjegoinstytucji4.
2J.Potulski,Wprowadzeniedogeopolityki,Gdańsk2010,s.130.
3J.Sharp,Remasculinisinggeo-politics?CommentsonGeraroidO’Tuathail’s„CriticalGeo-
politics”,flPoliticalGeography”2000,nr19,s.361.
4J.Dyduch,P
.Milkiewicz,S.Rzeszótko,Krytycznewprowadzeniedoteoriistosunkówmię-
dzynarodowych,Wrocław2006,s.63.
