Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanBłeszyński
zdecydowałsięwykorzystaćokreślonerozwiązaniakonstrukcyjneprawawłasności,
abyosiągnąćokreślonyefektspołeczno-gospodarczy.Podstawowymelementemwtym
zakresiejestwykorzystaniemodeluprawapodmiotowegobezwzględnego.Stwierdzenie
tomaznaczeniepodstawowe.ObowiązującemuwPolscerozumieniuprawaautorskiego
towarzyszywolaukształtowaniagonietylkojakoprawawyłącznego,alejakoskutecz-
negoergaomnes,przywykorzystaniukoncepcjiprawapodmiotowegootakimwłaśnie
charakterze.Odróżnićodtegonależyodosobnionepróbypodważeniakonstrukcjipraw
podmiotowychlubkwestionowaniazasadnościjejzastosowaniadosferyochronydóbr
osobistychlubdóbrniematerialnych.Formułowanewtymzakresiestanowiskamogąbyć
conajwyżejuznanezapostulatydelegeferenda.Czystanowiąposzukiwaniazmierzające
wkierunkuoptymalizacjisystemuochronywsferzeprawacywilnego,toodrębnezagad-
nienie,araczejprzedmiotwątpliwości.Wszczególnościosobnymzagadnieniemjestto,
czyprowadządodającegosięuchwycićizaakceptowaćspołecznegocelu.Teoretycznie
możnarozważaćzakwestionowanietradycyjnegomodelurozumowaniacywilistycznego.
Jesttojednakwistociekwestiadywagacjiwzakresiewolnościsłowa.
Odzaraniapolskiegorozumieniaprawaautorskiegobyłooczywiste,żeprzedmio-
temprawaautorskiegojestdobroniematerialneoszczególnychcechachorazmożli-
wościacheksploatacyjnych,cowięcejwymagająceszczególnej,wzmocnionejochrony
prawnej.Tendencjadotegowzmocnieniaprzejawiałasięjużwpierwszejpolskiejusta-
wieiuległawobowiązującymprawieistotnemuposzerzeniu.
Tradycyjnieniebudziwątpliwościwpolskiejdoktryniecywilistycznejpotrzeba
wyodrębnieniakategoriiprawrzeczowychpodobnych,wykazującejszeregpodobieństw
doprawrzeczowych,aleteżistotnychróżnic,wynikającychgłówniezodmiennychwła-
ściwościprzedmiotów.Różnicesprowadzająsięnietylkodobrakusamoistnegoistnienia
jakorzeczy,aleteżpolegająnaodmiennościwzdatnościdoopanowaniaichprzedmio-
tówiintensywnościprzyznanejprzezustawęmocywodniesieniudoprawrzeczowych6.
Cechyte,wykazująceodrębnośćwstosunkudoprawawłasności,następujące:
1.Niematerialnycharakterprzedmiotuochrony,czyliutworu,jakoodrębnieegzy-
stującegowobrociedobra,będącegowynikiemaktutwórczegooznaczonejosoby
(twórcy).
2.Dobrawokreślonysposóbzwiązanegozustaleniemutworu,mogącegoprzybrać
postaćrzeczylubpostaćniematerialną,przyczymbytustalenia,awszczególności
egzemplarzabędącegoemanacjąutworu,niejestzwiązanyzpowstaniem,istnie-
niemieksploatacjąutworu7.Wyrażatopojęcieustalenia,nieprzesądzająceistnienia
materialnegoegzemplarzautworu.
3.Dobra,względemktóregoprzyznanetwórcydominium,zakreskorzystania,ze
względunajegouwarunkowaniaspołeczno-kulturalne,jestograniczonezawno
6Por.codotegoR.Mikosz[w:]SystemPrawaPrywatnego,t.4,Praworzeczowe,red.E.Gnie-
wek,Warszawa2007,s.902.
7Nagrunciedoktryniorzecznictwafrancuskiegoprzyjmujesięzasadęniezależnościutworuijego
egzemplarza,odnoszączasadniepojęcieposiadaniajedyniedoegzemplarza(corpus),niezaśdoutworu;
por.M.Vivant,J.M.Bruguiere,Droitd’auteur,Dalloz2009,s.267in.Nieuchybiatostwierdzeniu,
żewodniesieniudoniektórychrodzajówutworów,wszczególnościutworówplastycznych,pełnezapo-
znaniesięznimijestmożliwepoprzezzapoznaniesięzoryginalnymiegzemplarzamiutworu.
50