Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MichałJaskólski
Kichotawstecznictwa,jako«moskalofilapaniedziejuinsummo
gradu»”-jakstwierdzałNowaczyński-codziśjestpewnąprze-
sadą6.WspomnianejużmonografietudzieżpraceW.Karpińskiego,
M.Króla,R.R.Ludwikowskiego,M.Maciejewskiego,J.Tazbira,
A.Walickiego,A.Waśki,I.Węgrzyniin.skutecznieprzywróciły
mumiejscezarównowhistoriiliteratury,jakiwdziejachmyślipoli-
tycznej.PonadtoanaliządziełRzewuskiegozajmowałsięcałylegion
historykówliteratury,odS.Tarnowskiegopoczynając,poprzezfun-
damentalnąmonografięZ.Szweykowskiego,anaczasachwspółczes-
nychkończąc.Niewspomnętuoaktualnychwznowieniachjegonaj-
bardziejznaczącychdziełobokPamiątekSoplicy,takichjak:Listopad,
kontrowersyjneMieszaninyobyczajoweprzezJaroszaBejłę,Wędrówki
umysłoweczyUwagiodawnejPolsceprzezstaregoszlachcicaSewe-
rynaSoplicęcześnikaparnawskiegonapisanew1832roku.
Trudnowięcprzytymstaniebadańpokusićsięojakieśnowewnio-
skiczysądy.WhistoriidoktrynpolitycznychRzewuskizostałraczej
utrwalonywkategoriireakcjonistylubtradycjonalisty,pokrewnego
duchowoideomJ.deMaistre)aczyL.deBonalda,choćtaknaprawdę
mimolicznychzapożyczeńwnioskijegobyłyzgołaodmienne7.Nie
6A.Nowaczyński,Słowa,Słowa,Słowa,Warszawa2013,s.106.Wystarczyprzypo-
mnieć,żedo1938r.Listopadmiałdwanaściewydańiprzezczasjakiśznajdowałsięna
liścielekturszkolnych.LiczbywydańPamiątekSoplicynieznam,alesądzę,żeznacznie
przewyższałaonatęliczbęwydańListopada,ostatniebowiemwznowieniepochodzi
jużzXXIw.
7WdużejmierzeoboklicznychodwołańsamegoRzewuskiegododziełdeMaistre)a,
któregoznałosobiście,zaważyłyteżowezapożyczenialubwręczplagiatynajegowłas-
nychpoglądach,codobitniepokazałwswoimstudiumJ.Łytkowski,JózefdeMaistre
aHenrykRzewuski.Studiumporównawcze,Kraków1925.Obajzresztąmieliwswych
życiorysachepizodwolnomularski,zaśsamRzewuskimiałtoniemalwekrwi,bowiem
jegoskądinądwybitnyojciecAdamWawrzyniec(przeciwnikKonstytucji3maja,lecznie
targowiczanin)byłnaderprominentnymmasonem-wswoimczasieWielkimMistrzem
głównejloży„AstreanaWschodziePetersburga”
,którejpodlegałalożapolska„OrzełBia-
ły”
,aktórąwspółorganizowałsynHenryk.Zapominasięjednaknaderczęstooinnym
znaczącymwpływie,jakinaRzewuskiegowywarłypoglądyks.F.RdeLamennais)gooraz
całegośrodowiskapisma„L
)Avenir”sprzyjającegozdecydowaniesprawiepolskiej,dopóki
encyklikaMirariVosz1832r.nierozwiałazłudzeńodnośniedoinsurgentówpolskich.
Niezmieniatofaktu,żewprzeciwieństwiedodeMaistre)a,copotwierdzająlicznipa-
miętnikarze,Rzewuskiwiódłżyciedośćswobodne(podobniejakjegosiostryzKaroliną
Sobańskąnaczele),bliskielibertynizmowi.
