Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wyznanieniewiary
StanisławaBarei).Tradycjonalizmtoaktywistyczne,forsowne,wojownicze
wręczkultywowanieinarzucaniezasadiwymogówtradycji,odpowiednio
doktrynalnieobrobionej.nTradycjonalizmniemalzawszeprzybierapostać
ideologicznąiekstremistyczną”–powiadaEdwardShils,wyroczniaame-
rykańskiejsocjologiiwtychsprawach.nDomagasięnamiętniepełnego
iświadomegokultywowaniatradycjiwtakwypracowanejformie,która
niejestznanazwykłemupojmowaniutradycji.Wyjątki,zastrzeżeniaczy
odchyleniasąpostrzeganewyłączniejakorzeczywyrodne,itylkotradycja
wswejpełnejkrasiewyłaniasięjakowłaściwydrogowskazpostępowania.
(ł)Tradycjonalizmjakoopracowanysystemtradycjiprzejawianaturalną
tendencjędodławieniawolności”2.Tradycjonaliści,gdyzdoktrynalizują
tradycjęirozpisząjąnapolityczneceleorazakcje,widząracjęponadczaso-
wąibezdyskusyjną,któraukierunkowujezbiorowośćludzkąwjejmaso-
wychzachowaniach,sytuującjąbliskooknawitrażowego,zktóregoprze-
sączasięmistykakomunikatuintegralnego.Tradycjonalizmprzejawiasię
wzachowaniachzrytualizowanych,aichpowtarzalnośćsycisięprzekazem
oczynachiwydarzeniachwiekopomnych,podległychnieustannejmitolo-
gizacji,udostojnieniuiudramatyzowaniu.Imperatywemdlatradycjonali-
stystajesięwięcto,żebyodtwarzaćowezlegendaryzowanepierwowzory
zdziejów,niebacząc,żeczasystałysięinneimożezdrowiejużnieto.
Tradycjonalizm,gdyzawładnąłludzkąświadomością,kierujejejczynami
wkierunkukolejnej,wnowymjużpejzażuhistorycznym,reinscenizacji
dziejów–takjakzostałyonewpostacizmitologizowanejobjawionedobra-
nemuaudytorium.Odbywasiętowięcbezzracjonalizowanegoogarnięcia
historii.Albowiemntradycjapozostajewsprzecznościzracjonalnością.
(ł)[To]nieświadomośćtworzyjejmedium,aledanyzgóry,niepodda-
wanyrefleksji,obowiązującycharakterformspołecznych,obecnośćtego,
coprzeszłe”3.Zaformamitymiprzeczuwasięsakralność,tabu.Wżyciu
codziennymformyowepowszednieją,aleożywiajeswojskośćizarazem
pompatyczność,którajakżeoczarowujeubogichduchem.Tradycjonalizm
dmiewfanfarywróżnegorodzajuprzedsięwzięciachceremonialnych,
rocznicowych,którymnieprzepuścipatriotyczno-niepodległościowa–nie
tylkopodstarzałannamoherowo”,lecztakżejunacka,kibolska–publika,
solennawuroczystychmszach,przemarszach,ślubowaniach,aleteżnie
2
E.Shils,TeVirtueofCivility,Indianapolis1997,s.115–116.
3
T.Adorno,Otradycji,w:tegoż,Sztukaisztuki.Wybóresejów,tłum.K.Krzemień-Ojak,
Warszawa1990,s.48.
