Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
Utylitaryzmjakotroskaodobroogółubudzijednakcałyszeregwątpliwości.Może-
myzauważyć,iżkonsekwentneprzestrzeganietakiejteoriimoralnościczęstopro-
wadzidousprawiedliwieniawieluprzerażającychpomysłów,takichjakakceptacja
instytucjitzw.kozłówofiarnych.Naprzykładgdybywykazano,żepublicznepo-
wieszenieniewinnejosobywbezpośrednisposóbprzyczyniłobysiędoredukcjigroŹ-
nychprzestępstw,działającjakośrodekodstraszający,tookazujesię,iżwdalszej
perspektywiewywołałobywięcejprzyjemnościniżbólu,azatem_gdybyśmybyli
utylitarystami_powinniśmyrozważyć,czyniejesttodziałaniewłaściwe...
Zmniejradykalnymprzykłademtakiejsytuacjimamydoczynienia,kiedypoświę-
casiężycieczęścizakładników,abyuratowaćpozostałychijednocześniepokazać
porywaczom,iżtegotypuaktyterrorusąpoprostunieskuteczne.
Którazdefinicjimoralnościjestnajlepsza?Comamyczynić?Jaknależyżyć?Nieste-
ty,dylematymoralnemusimyrozwiązywaćsami...Dlategoteżzajmiemysiętu
przedewszystkimmoralnością,którąrozpoznajemywkonkretnychokolicznościach.
2.Szczęścieidobro
Cotojestdobro?Jakżyćdobrze?Cowartoczynić,aczegoniewarto?Czypowinni-
śmymyślećprzedewszystkimodobruwłasnym,czymożeraczejodobruinnych?
CzyracjęmiałPlaton(427_347p.n.e.),którytwierdził,iżDobrotonaczelnaidea,
któramaprymatnadtym,cozmysłowouchwytneizarazemjestprzyczynąwszyst-
kiego,cosłuszneipiękne?Dlawiększościludzidobrotopoprostusynonimwartości,
czylidobrojesttym,copożądaneprzezwszystkich,czemuzarazemmożnaprzypi-
saćpozytywnąwartość.Większośćsystemówetycznychzakładaponadto,iżdobro
tozgodnośćmoralności(cnoty)zeszczęściem.Aleczykażdyrodzajszczęściama
wymiarmoralny?Czymożnazeszczęściauczynićcelżycia?
JużwpismachArystotelesa(384_322p.n.e.)odnajdujemywyobrażeniedobra,
którejesttożsamezeszczęściem(eudajmonia)irozumianejakosamowy-
starczalność(autarkia).Wtakiejperspektywie,towłaśniedobroczyniżyciegodnym
pożądaniaiwolnymodwszelkichniedostatków.WEtycenikomachejskiejArysto-
teleszauważa,iżwszelkieludzkiedziałaniazdająsięzmierzaćdojakiegośdobra
idlategotrafnieokreślonodobrojakocelwszelkiegodążenia.Istniejątakiecele
idobra,którychpragniemyzewzględunainneceleidobra,dlategoteżsąonecelami
względnymi.Jednakniemożliwywedługniegojestproces,którybyłbyprzejściem
odceludoceluioddobradodobrawnieskończoność.Musimyzatemprzyjąć,iż
wszystkieceleidobra,doktórychdążyczłowiek,funkcjonujądziękiodniesieniudo
celuostatecznegoidobranajwyższego,którymjestwłaśnieszczęście.
2.Szczęścieidobro
