Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
codomożliwościnadwartościowaniaznaczeniaprzedstawieńwizualnych
wewspółczesnymżyciucodziennym,jakiwdyskursienaukowym-wszak
modnestałosiętutajmówienieozwrocieobrazowymczyikonicznymbądź
ookocentryzmie(por.Boehm,Mitchell2012:94-117;Boehm2014:275-316;
Bachmann-Medick2012:390-451;Jenks1995).
Antropologiakulturypodsuwamnóstwoprzykładównato,żetakdaw-
niej,jakiobecnie,każdakulturademonstrowałaidemonstrujeswąstro-
nęwizualną.Możnazatempowiedzieć,żenmieliśmyimamydoczynienia
zwielościąkulturwizualnych”(Olechnicki2013:9).Tadyscyplinaprezentuje
namtakżetezęmówiącą,żewkażdejkulturzekształtująsiępewnesposoby
widzeniaelementówwłasnejikonosfery,różnychobrazów.JohnBergerująłto
tak:nObraztowidok,któryzostałodtworzonylubzreprodukowany.Obrazto
wyglądrzeczylubzbiórwyglądów,wyrwanyzpierwotnegokontekstu,wktó-
rympowstał,iutrwalony-nakilkasekundlubkilkastuleci.Każdyobraz
ucieleśniajakiśsposóbwidzenia”(Berger1997:9-10).Awięckulturawizual-
nairóżnesposobywidzeniasąwpraktycefunkcjonalniepowiązane:to,jak
cośjestpostrzegane,cojestwidziane,jakienadajesiętemuznaczenie-ma
swojeuwarunkowaniawkonkretnymkontekściespołeczno-kulturowym.
Współczesnaikonosferajesttakżezjawiskiempłynnym,dynamicznym,
gdzieciąglekonstruująsięnoweprzedstawieniawizualne,stymulowane
przedewszystkimprzezpolitykęikonsumpcjonizm-zwłasnąestetykąiety-
kąobrazowania.nNigdywcześniejnaszodbiórobrazówniebyłażwtakim
stopniuodbioremkonsumentazwszystkimitegokonsekwencjami,azwłasz-
czaznastawieniemnaichprzyjemnościowycharakter.Nigdyteżwcześniej
widzenieniebyłotaksilniesprzężonezpozostającymipozanasząkontrolą
technologiamiobrazu.Wreszcie,nigdywcześniejobrazyniebyłyażtakglo-
balnieumasowioneiniedoświadczaływkonsekwencjiażtakiejinflacjizna-
czenia”(Olechnicki2013:14).Powinnościąantropologiiwizualnejjestwięc
analityczna,aleikrytycznarefleksjanadtakpostrzeganąkulturąwizualną.
Ważnesątutakżeaspektyestetyczne,odkilkudekadcorazczęściejmówi
sięoestetyzacjiczynawetswoistejstylizacjiwizualnegootoczenia,aodta-
kichprzekazówniktniejestodizolowany.Nieunikniesięwięckwestiiod-
niesieńdosztuki,która,niezależnieodnadawanegojejsensu,niewątpliwie
niemieścisięobecniewludzkimcodziennymrozumieniuświata2.
2
Sztukawspółczesnaraczejpozwalanabieraćdystansudoświata(rzeczywistości),
odkrywaćjegojakbyinnewymiary,stałasiębowiemwolnaibezcelowa(por.Dziam-
ski2009:11).Ujawniasiętakżeetycznywymiardzisiejszejsztuki,zwłaszczatzw.
sztukikrytycznej,kiedyartyścistawiająsięwroliaktywistówspołecznych,aich
9
