Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Antropologiawizualnawkontekściecodzienności
międzyrzeczywistościami.Dziękitejrelacjiobrazzyskujewłaściwysobie
wymiar,amianowiciemożliwośćartykulacjisensu.Jakwidać,takoncep-
cjakierujesięodhermeneutycznegobadania,wjakisposóbobrazytworzą
znaczeniawhistorii-wstronęfilozoficznejfenomenologiiiontologiiobra-
zu.ZteoriąBoehmegokorespondują,jakwspomniałam,pomysłybadawcze
HansaBeltinga(Belting2007),wktórychrozszerzaonobszarzainteresowań
nawszelkieprzedstawieniawizualneobserwowanewkulturze,amodelem
doichbadaniamabyćantropologia.Artefaktywizualnesązawartewich
mediach(nośnikach),aideamediumjestmetaforąludzkiegociała,trzeba
jebadaćłącznie;takżetzw.obrazywewnętrzne(internalimages)ulokowane
sąwludzkimciele.Mediumstanowiwięcswoistąformędlapodmiotowości
przedmiotówwizualnych,sąoneczymświęcej,niźlitylkoreprezentacjąze-
wnętrznejrzeczywistości,pozwalająnaoglądludzkiegozachowaniawjego
aspekcieracjonalnym,emocjonalnymipsychicznym.AnalizyBeltingapo-
kazująnp.wykorzystanieobrazówdomediowaniamiędzyżyciemaśmier-
cią(wmaskach,portretach,kukłach,zastępującychmartweciało-obrazy
wywołująobecnośćzmarłego,gdygofizycznieniema)(Belting2007:11-69).
ZkoleiWilliamJ.T.Mitchellnastępującowyjaśniaswojąkoncepcję
zwrotuobrazowego:nSensem»zwrotuobrazowego«niejestto,żemamy
kompleksowewyjaśnieniereprezentacjiwizualnej,wsensiekonkretnych
terminówpochodzącychzteoriikultury,aleto,iżobrazytworząpunkt
szczególnejfrakcjiidyskomfortunaskrzyżowaniuzszerokimzakresemin-
telektualnychdociekań.Obecnieobrazmastatusmiędzytym,coTomas
Kuhnnazwał»paradygmatem«i»anomalią«wyłaniającąsięjakocentral-
nytematdyskusjiwnaukachhumanistycznych,wtensamsposóbjakczy-
niłtojęzyk:jakorodzajmodelualbofigurydlainnychrzeczy(włączając
samąfiguratywność)ijakonierozstrzygniętyproblem,byćmożerównież
przedmiotodrębnej»nauki«,którąErwinPanofskynazwał»ikonologią«”
(Mitchell1995:13).Właśnieopierającsięnatrójelementowymmodeluinter-
pretacjiPanofskiego(Panofsky1971),gdzieanalizapreikonograficzna,pole-
gającanaidentyfikacjielementówświataprzedstawionego,prowadzidoana-
lizynapoziomieikonograficznymiwreszciedointerpretacjiikonologicznej,
budujeMitchellwłasnąkoncepcję,przyczymrozszerzatenmodeloanalizy
różnychmediów.Obrazy,wedługniego,powinnybyćtraktowanecałościo-
wo,razemzichprzedmiotowym,materialnymcharakterem,anietylko
jakowskaźnikijakichśznaczeńczystruktur.Mitchellpisze:nProponuję[...]
bardziejsubtelneizrównoważonepodejścieusytuowanewdwuznaczności
międzyobrazemwizualnymjakoinstrumentemiczynnikiemsprawczym,
narzędziemmanipulacji,aobrazemjakoautonomicznymźródłemcelów
26
