Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Owrażliwoścismakuiuczuć
13
Bezwzględunazwiązek,jakinaturalniezachodzipomię-
dzytymidwomarodzajamiwrażliwości,jestemprzekonany,
żenicniestanowilepszegolekarstwanawrażliwośćuczuć,jak
kultywowaniewzniosłegoibardziejwysublimowanegosmaku
pozwalającegooceniaćcharakterludzi,genialnośćutworów
literackichorazwytworówsztukwyzwolonych.Mniejszelub
większezamiłowaniedotychoczywistychurokówpobudzają-
cychzmysłyzależycałkowicieodwiększejlubmniejszejwraż-
liwościnaszegocharakteru.Ajednakwodniesieniudonauk
isztukwyzwolonychszlachetnośćsmakujestwpewnymstop-
niutożsamazrozumnościąlubprzynajmniejzależyodniejtak
dalece,żestająsięniemożliwedorozróżnienia.Abypopraw-
nieocenićgenialnyutwór,potrzebawziąćpoduwagętakwiele
opinii,zestawićtakwieleokoliczności,posiąśćtakwielkąwie-
dzęnatematludzkiejnatury,żenikt,ktoniedysponujewielce
roztropnymosądem,niebędziewstaniedobrzesprostaćtakie-
muzadaniu.Iotokolejnypowód,dlaktóregowartokultywo-
waćzamiłowaniedosztukwyzwolonych-poprawiononaszą
zdolnośćrozumowaniaipozwoliformułowaćtrafniejszesądy
wsprawachżyciowych.Wielerzeczy,któreinnymsprawiają
przyjemnośćlubwywołująwnichsmutek,namwydasięzbyt
błahymi,bywartebyłyuwagi.Ponadtostopniowopozbędziemy
sięrównieżowej,jakżekłopotliwejwrażliwościuczuciowej.
Byćmożejednakposunąłemsięzadalekomówiąc,że
wyrobionysmakdlasztukwyższychostudzauczuciaiczyni
nasobojętnyminaurokitychprzedmiotów,zaktórymiresz-
taludzkościuganiasięztakimzapałem.Pogłębszymnamyśle
dochodzędowniosku,żeraczejpoprawiaonnaszązdolność
doznawaniawszelkichdelikatnychiprzyjemnychnamiętności,
ajednocześniechroniumysłprzeduległościąwobecprymityw-
niejszychibardziejnieokiełznanychemocji.
Ingenuasdidicissefideliterartes,
Emollitmores,necsinitesseferosii.
Uważam,żetakistanrzeczymadwienaturalneprzyczyny.
Popierwsze,nictakniepoprawiacharakterujakstudiowanie
piękna,czytowpoezji,sztucewymowy,muzyceczymalar-
stwie.Sprawiaono,żesmakdanegoczłowiekanabierawytwor-
ności,którejinnymludziombrakuje.Wzbudzaneprzezowe
