Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ERRORINNOMINE.RZYMSKAMYŚLPRAWNICZAIWSPÓŁCZESNEWYZWANIA
5.KWESTIETERMINOLOGICZNE
Wyjaśnieniawymagajątudwierzeczy,pierwsza–jaktłumaczyćerror
innomine?WsłownikuJ.Sondlaerrorinnominewystępujejako:a)błądwoznacze-
niunazwiska,np.legatariusza,b)błądwynikającyzużyciaróżnychoznaczeń23.Słowu
nomensłownikJ.Sondladajeaż23znaczenia24.Wjednymznichpojawiasiętakże
errorinnomine:nnazwanie,nazwawprzec.dosamejrzeczy(errorinnomine–błąd
wynikającyzróżnychoznaczeń)”.Zatemerrorinnominedotyczyłbyzarównonazw
rzeczy,jakiimionosób;występowałbyprzyczynnościachdwustronnych,jakirozrzą-
dzeniachtestamentowych.Natomiastsamosłowonoznaczenie”możeniewydawaćsię
celne,ponieważokreśleniewskazującechoćbynastopieńpokrewieństwa(filiusmeus)
niewystępujewtekstachźródłowychjakonomentylkodemonstratio,aniebyłytojed-
noznaczneterminy.
Problemówztłumaczeniemokreśleniaerrorinnomineniemawjęzy-
kuwłoskim,wktórymrzeczowniknnome”oznaczazarównonazwę,jakiimię25.
Staropolszczyznarównieżposługiwałasięwyrazemnimię”wodniesieniudonazw
rzeczy26.Trudnojednakżewspółcześnie–gdywyraznimię”wstosunkudorze-
czypojawiasięwłaściwietylkowgramatykachjęzykapolskiego27–utrzymaćten
anachronizm.Wydajesięjednak,żejeśliwogóletłumaczyć,przyuwagachogólnych
dotyczącycherrorinnomine,użyciepolskiegosformułowanianbłądcodoimienia”
możeokazaćsięjedynymwyjściemzsytuacji.Skorozaświemy,żechodziorzecz,
używałbędęsformułowanianbłądcodonazwy”,przyosobachnatomiastposługiwał
siębędęwpracyokreśleniemnbłądcodoimienia”.
23
JiSONDEL,Słownikłacińsko-polskidlaprawnikówihistoryków2,Kraków2005,s.v.«error»,s.336.
24
JiSONDEL,Słownik...,s.v.«nomen»,s.659.
25
HiCIEŚLA,EiJAmROzIK,JiSIKORAPEnAzzI,Wielkisłownikwłosko-polski,s.v.nome,t.2F-O,Warszawa
2002,s.658.BardziejprecyzyjnywydajesiętubyćEiEiGI,Dizionarioitalianoperstranieri,s.v.nome,
Firenze2001,s.346,informując,żejesttonparolacheserveaindicarepersone,animali,coseconcrete
oastratte,idee,fenomeni,sentimenti,ecc.;dalpuntodivistagrammaticaleesinonimodisostantivo[..]”–
nsłowosłużącedoidentyfikacjiosób,zwierząt,rzeczykonkretnychiabstrakcyjnych,idei,zjawisk,uczuć,
itp.;zpunktuwidzeniagramatykijestsynonimemrzeczownika”.
26
MiSiBiLINDE,Słownikjęzykapolskiego2,t.2G-L,Lwów1855,s.202-203,podajepodstawoweznacze-
niewyrazunimię”jakonnazwiskokażdejrzeczy”,tamżeprzykładyzliteraturystaropolskiej.Por.Słownik
językapolskiego,t.3H-K,red.WiDOROSZEWSKI,Warszawa1961,s.171,gdziewyraznimię”występuje
wznaczeniach:1.mianaosobistego,2.nazwy,nazwiskaoraz3.każdegowyrazuodmienianegoprzezprzy-
padki:rzeczowniki,przymiotniki,zaimki,liczebniki,imiesłowyodmienne.
27
Por.SiSZOBER,Gramatykajęzykapolskiego3,Warszawa1953,s.97.Por.takżeKiDługOSz-KuRCzAbO-
WA,SiDUBISZ,Gramatykahistorycznajęzykapolskiego,Warszawa2006,s.179,gdziemowaoformowaniu
częścimowywjęzykupraindoeuropejskimirozróżnieniunaimię(nomen)isłowo(verbum).Podstawo-
wymikategoriamigramatycznymiimionbyłakategoriarodzaju,liczbyiprzypadka,averbum–kategoria
osoby,czasu,liczby,trybu,stronyiaspektu.
14
