Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Statusontycznykomunikacji.Relacjonizmisubstancjalizm
27
Wtakiejontologiiświatjestprocesem,nieustannymstawaniemsię,anietrwałą
architekturąrzeczy,któremożnapoukładaćizinwentaryzować.To,czymjest
rzecz,określająrelacje,wjakierzeczjestzaangażowana.Relacjonizmakcentuje
aktywność,dynamikę,czynność,energię,jakawiążesięzdziałaniem,aniesta-
tycznośćibiernośćobiektówfzykalnych.
Matobardzoistotneznaczenieikonsekwencjeantropologiczne.Genialna
ideaewolucyjnejzmiennościDarwinamacharakteruniwersalny;zmieniająsię
nietylkojednostkiigatunki,aletakżerelacje.TakjakuśmiechKotazCheshire
niemastaletakiejsamejintensywności,takiżadnarelacjakomunikacyjnapo-
międzyludźminiejestraznazawszeustalona.Uśmiech,jakkażdainnarelacja
komunikacyjna,możezczasemzupełnieutracićswojąmocsprawczą.Staniesięto
wtedy,gdyzaniknieonimnawetpamięć-bardzoistotnyczynnikpartycypujący
wewszelkichludzkichdoświadczeniachkomunikacyjnych(zob.np.Damasio
2011:296-309).
Podsumowującte,byćmoże,przydługie,aleistotnedlatejpracyuwagi,należy
stwierdzić,żerelacyjneontologiewyróżniająprocesyirelacje.Abypoznaćrzeczy,
trzebapoznaćrelacje,jakiepomiędzynimizachodząisprawiają,żejednarzecz
jawisięfljakoś”wobecdrugiej.To,czymjestczłowiek,zależyodjegofaktycznej
relacjizeświatemiinnymiludźmi.Janinaczejjawisięwobecszefa,wobecpod-
władnego,wobecżony;innyjestwgórach,ainnynanizinach.Wobecjednych
jestherosem,wobecinnychtchórzem;jestukładnyalboagresywny.Jakzatem
odpowiedziećnapytanie:flcotojestJan?”
.Odpowiedźrelacjonizmubrzmi:to
zależywzględemkogolubczego,bosytuacje,relacjeiinniludziewymuszają
iwydobywająstosownecechyizachowania.Janjakoflrzeczsamawsobie”
,abso-
lutnieizolowanynoumen,niemasensuepistemologicznegoaniontologicznego.24
Człowiekujmowanywyłączniesubstancjalniejestbowiemtylkopozornącałością;
wjegoistociezawartajestaktywność,nieustannawymiana,metabolizmenerge-
tycznyiinformacyjnynapoziomiebiologicznymikulturowym.25
Wontologiirelacyjnejcałośćskładającasięzwieluelementówjestczymświęcej
niżichsumą;układjestjużzupełnienowąstrukturąontyczną.Sprzeciwiającasię
reizmowiontologiaopisujeiwyjaśniaświat,korzystającztakichpojęć,jakflemer-
gencja”
,flsynergia”
,flinformacja”
,flkod”iodwołujesiędoniedeterministycznych,
24
Dotakichujęćczłowiekaiżyciaodwoływalisięm.in.wybitnipolscylekarze:AntoniKępiński
(2000)iAndrzejSzczeklik(2003).
25
Tosamodajesiępowiedziećoczymkolwiekinnym,np.osiarce;wobecświatłasłonecznegojawi
sięjakożółta,wobecwodyjakonierozpuszczalna,wobecogniajakopalnaitd.Aletoniesącechyczy
własności,czylicoś,corzecztrwaleposiada,alefenomeny(choćoczywiściechemikpowie,żesiarka
posiadawłaśnietakiecechyczywłaściwości;każdadyscyplinamabowiemwłasnąnomenklaturę
iztymisamymiterminamiwiążeinneznaczeniaisensy).
