Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BiskupIgnacyTokarczuk,jedenzczołowychprzedstawicieliantyko-
munistycznejfrakcjiwepiskopacie,uważa,żewPRLinteresyepiskopatu
iwładzkomunistycznychbyłyprzeciwstawne,astosunkipomiędzypań-
stwemaKościołemzależałyodwieluzmiennych,spośródktórychbardzo
istotneznaczeniemiałopoparciespołeczneokazywanerządzącejpartii:
„StosunkiKościół-PaństwowPolscepo1945rokubyłyzawszezależneod
poczuciasiływładzkomunistycznych.Takwięcobydwiestrony,kościelna
irządowa,przystępowałydorozmówbezzłudzeń,aprzedstawicielewie-
dzieli,żeichinteresysąsobieprzeciwne.Kościołowibowiemzależałona
utrwalaniuwpływówreligijnychwspołeczeństwie,nakształtowaniu
chrześcijańskichpostawwżyciunarodu,nabudzeniuświadomościiod-
powiedzialnościnarodowejprzyjednoczesnymosłabianiuwładzykomu-
nistycznej.PartiizaśchodziłoopozyskanieKościoławzapobieganiu
ineutralizowaniuskutkówradykalnychdziałańopozycji.Wperspektywie,
równieżzewzględówgeopolitycznych,nautrzymaniuwładzywpaństwie,
przyjednoczesnymzwalczaniureligiiiinstytucjikościelnych,którychnie
dasiępogodzićzideologiąkomunistyczną”2.
Wokresiekryzysówiniepokojówspołecznychdziałaniaprzywódców
PZPRwobecKościołaiepiskopatucharakteryzowałysięwzględnymuni-
kaniemakcentówkonfrontacji,anawetstwarzaniematmosferytolerancji
idialogu.Lepszestosunkizwładzamibyłydlaepiskopatuwskaźnikiem
słabnącejhegemoniiwładzkomunistycznych.OpozycyjneznaczenieKo-
ściołaiepiskopaturosłowmiaręliberalizacjisystemukomunistycznego.
2I.Tokarczuk,WsłużbieKościołainarodu,materiałyzebrałaiwstępemopatrzyła
L.Żbikowska,WydawnictwoMichalineum,Marki-Struga1997,s.21.Zewspomnieńkierow-
nikaUrzędudoSprawWyznańKazimierzaKąkolawynika,iżbiskupIgnacyTokarczuk,spo-
śródepiskopatunajbardziejnegatywnieocenianyprzezwładzekomunistyczne,zostałordy-
nariuszemprzemyskimprzezniedopatrzenieurzędników.WbiurzepremieraJózefaCyran-
kiewiczazawieruszonopismoepiskopatuidlategokandydaturaTokarczukaniezostała
formalniezakwestionowanaprzezrządwobowiązującymterminietrzechmiesięcy.K.Kąkol,
SpowiedźpogromcyKościoła,WydawnictwoEthos,b.m.w.1994,s.22.Zob.P.Raina,Rozmowy
zwładzamiPRL.ArcybiskupDąbrowskiwsłużbieKościołaiNarodu,t.1:1970–1981,Wydaw-
nictwoKsiążkaPolska,Warszawa1995,s.22.Władzekomunistycznestarałysięzdyskredy-
towaćbpaIgnacegoTokarczuka,twierdząc,żejestawanturnikiem,któryutrudniadialog
międzyrządemiepiskopatemoraz„szkodziKościołowi”(tamże,s.48).Wobronieordyna-
riuszaprzemyskiegozdecydowaniewystąpiłprymasPolskikard.StefanWyszyński:„Uwa-
żam,żeBiskupTokarczuk,jakosynNarodupolskiego,oniewątpliwejformacjipatriotycznej,
prowadzidalejtępracęzwielkąkorzyściądlaPolski.Robitomożewsposóbstanowczy,bo
jestsynemziemidoświadczonejprzezwiekowezmaganiasiędwóchkultur-bizantyjskiej
iłacińskiej.Możetoniepodobaćsięurzędnikomrzeszowskim,gdziejeststanowczozbyt
wieleelementuobcegopolskości.Alerobitozrzetelnegoprzekonaniaoobowiązkuobrony
elementupolskiegonatychterenach”(tamże,s.290).
8
