Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
ISTOTAIEWOLUCJAEFEKTYWNOŚCI
WTEORIIORGANIZACJIIZARZĄDZANIA
1010Efektywnośćjakopodstawowakategoriaekonomiczna
Efektywnośćobokwolności,równościisprawiedliwościstanowigłówną
kategorięwartościowaniawekonomii.Termintenwywodzisięzłacinyizwią-
zanyjestzpojęciemeffectus,oznaczającym:urządzenie,osiągnięcie,wynik,
dokonanie,spowodowanie[Winniczuk1975,s.366;Kumaniecki1984,s.179],ale
takżeskuteczność[Balewski2006,s.128].Rzeczywistychkorzeniefektywności
należyjednakposzukiwaćwfilozoficznejdoktrynieutylitaryzmu.Podstawowym
założeniemtegonurtujestzasadaużyteczności,„wedługktórejpostępowaniejest
słuszne,jeśliprowadzidouzyskanianajwiększejilościszczęścia”[PopkiniStroll
1994,s.53].Szczęścieutylitaryścirozumielijakoróżnorodnekorzyści,które
mogąbyćwynikiemokreślonegodziałania.Nurttenzaliczanyjestdoteoriietycz-
nych,ajegopoczątkisięgająXVIw.ZasadniczyjegorozwójnastąpiłwXIXw.
ZagłównychjegoprzedstawicieliuważasięJ.S.MillaiJ.Benthama[Tatarkiewicz
1999,s.122].Utylitaryzmspotkałsięzdużąkrytyką.Głównezarzutydotyczyły
subiektywnościpostrzeganiaprzyjemności(F.Nietzsche),pomijaniaefektów
długofalowych,atakżemotywówprzyświecającychdziałaniu[Filozofia…20007
s.339].Współcześnieutylitaryzmnadalakceptowanyjestprzezwielufilozofów,
głównieamerykańskichibrytyjskich.Jegopierwotnakoncepcjauległajednak
znacznejmodyfikacji.Ogólnaideamaksymalizacjiefektówużytecznychwdzia-
łaniuznalazłanatomiastszerokiezastosowaniewteoriiekonomii.
Badaniadotycząceefektywnościwekonomiizwiązanesąprzedewszystkim
zoptymalizacjąalokacjizasobów.Zagadnienietostanowigłównyproblem
badawczyklasycznejszkołyekonomii.Jakopierwszyproblemtenpodjąłwswoich
badaniachA.Smith.Zgodniezjegoteoriąefektywnaalokacjazasobównastępuje
wwarunkachpełnejswobodygospodarowaniaijestzwiązanazoddziaływaniem
