Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
EdwardAbramowskinależydogronawybitnychpostacipolskiegożyciain-
telektualnegoiideowegoprzełomuXIXiXXwieku.Odegrałważnąrolęwrozwo-
jupolskiejmyślifilozoficznej,socjologicznej,psychologicznej,etycznejiestetycz-
nej.Byłrównieżznanymdziałaczemspołeczno-politycznymorazcenionymtwórcą
polskiejwersjikooperatyzmu.
NatlepolskichmyślicieliidziałaczyruchurobotniczegokońcaXIXipo-
czątkówXXwiekupostaćEdwardaAbramowskiegowyróżniasięniezwykłą
wszechstronnością;jeston,byzaNeląSamotyhowąużyćrenesansowegookreśle-
nia,uomouniversale1.OwąwszechstronnośćdziałańizainteresowańłączyłAbra-
mowskizoryginalnościąwłasnejdrogiżyciowej,dalekiejodkonformizmuiuległo-
ściwobeczastanychnormczyuznanychautorytetów.JakpiszeBohdanCywiński,
byłjednymzDniepokornych”,alei(pomimobrakuformalnegowykształcenia)
Dmędrcem”2.Wybitnewłaściwościintelektu,trawiącygociągletwórczyniepokój,
uporczywedążeniedoodkrywaniacoraztonowychobszarównaukspołecznych
godziłzwrażliwościąnakrzywdęwarstwspołeczniewykluczonych,zprzemożną
potrzebąmyśleniaidziałanianarzeczpoprawyichlosu.
Mimożeznacznączęśćgłoszonychkoncepcjimożnazperspektywyczasu
uznaćzawyrazszlachetnejutopii,tojednakwielejegomyśliiideinieutraciłoaktu-
alności.TrudnoniezgodzićsięzJanemKaczyńskim(badaczemmyśliestetycznej
Abramowskiego),którypisze:D[ł]zwracającuwagęnautopijnośćpoglądówna-
szegobohatera,czynimytoniezzamiarempomniejszaniajegopoglądów,alewręcz
przeciwnie,byzaakcentowaćgórnośćświatów,wjakimsięporuszał”3.MyślAbra-
mowskiegowartajestprzypomnienianietylkojakostałyiważkiskładnikhistorii
polskiejmyślispołecznej,aleteżjakoczynnikmogącyinspirowaćrozwiązania
współczesnychproblemówspołecznych.ZarównoczynorazmyślEdwardaAbra-
mowskiego,jegodorobeknaniwienaukspołecznych,koncepcjeideowo-
programowe,jakidziałalnośćspołeczno-politycznazasługująnazainteresowanie
badawcze.Tymbardziej,żewieleaspektówtejwielostronnejaktywnościpozostaje
1N.Samotyhowa,EdwardAbramowskiijegopoglądynaznaczeniedobraipięknawprzebudowieżycia.
Odczytwygłoszonydn.20listopada1928r.wKamienicyKs.Mazowieckichnawieczorzepo-
święconympamięciEdwardaAbramowskiego,Warszawa1931,s.3.
2B.Cywiński,Rodowodyniepokornych,Warszawa1996.
3J.Kaczyński,MyślestetycznaEdwardaAbramowskiego,Olsztyn1988,s.67.
7
