Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
54
IMPERIUMIBUDOWNICZYCH,IARTYSTÓW
Niebiorącpoduwagępotężnychrezerwuarówwodyiakweduktów,największymkubatu-
rowozespołemskładającymsięzwielubudynkówbyłjednakcesarskiWielkiPałacoraz
znajdującysiętużobokniegomonumentalnyhipodrom.Popałacuzachowałysięszczątki
fundamentówzmozaikamizdobiącyminiegdyśpałacoweposadzki,ależadnąmiarąnie
oddająoneogromutegozałożeniaarchitektonicznego,któreznamytylkozopisówbizan-
tyjskiegopiśmiennictwa.Niewielewięcejpozostałopohipodromie.
WielkiPałaciinnerezydencjecesarskie
Specjalne,centralnemiejscezajmowałwurbanistyceKonstantynopolaWielki
Pałaccesarza.Miałdemonstrowaćpotęgęwładcyipaństwa.Niebyłwistociepojedyn-
czymobiektem,leczkompleksem,naktóryskładałosięwielebudowli.Najstarszyjego
segment,defactopojedynczyjeszczepałac,mniejszychrozmiarówniżpóźniejszy,postawił
KonstantynWielki.Powstałnazboczuwznoszącymsięodstronywybrzeżamorskiego
kucentrummiastaibyłzlokalizowanynawschódodWielkiegoHipodromu.Pałacten
zostałspalonyzapanowaniaJustynianapodczaspamiętnychrozruchówNika(Stásis
tońNika),rodzajuludowegopowstaniaz532r.przeciwwładcy,oczympowiemdalej.
WówczastoJustynian,gdyDwiększośćbudynkówigodnychuwagimonumentów,znaj-
dującychsięwinnychczęściachmiasta,wszczególnościzaśsiedzibęcesarską,spalono
izburzonodogruntu,podjąłsięichodbudowyiodrestaurowałwszystkiewjeszcze
wspanialszymkształcie”
2
.
Justyniannadałswejrezydencjicharakterogromnegokompleksuskładającegosię
zwielubudynkóworóżnymprzeznaczeniu.Powstałapotężnasiedzibawładzyadministra-
cyjnej,religijnej,atakżecentrumkultury.Całytenzespółarchitektonicznyzostałzlokali-
zowanywdzielnicyBukoleon,którejnazwęutożsamianoznimażpoXw.Znajdującysię
tuWielkiPałac(gr.MegaPalation,łac.PalatiumMagnum)byłrównieżznanyjakoŚwięty
Pałac(gr.HeronPalation,łac.SacrumPalatium).Kompleksmiałpowierzchnięokołodwóch
hektarów,sześćtarasów,byłjakbyDprzyklejony”dozboczaopadającegokubrzegowi
morzaMarmaraoprzewyższeniuwynoszącymok.33m.Budowanazboczuwymagała
odarchitektówszczególnychrozwiązań,jakwznoszeniestrukturwyrównującychnachy-
lenieczyarkadowychkolumnadozróżnicowanejwysokościpodpierającychposzczególne
budowle.Natereniekompleksuznajdowałsięmillion,kamieńmilowy,odktóregomierzono
dystanszKonstantynopoladoposzczególnychprowincjiimiastcesarstwa.
WedługProkopiuszadokompleksuprowadziłokilkabram(gr.propylaie),zktórych
najbardziejreprezentatywną,używanąniczymłuktriumfalny,byłabramaonazwieChalke.
Przechodziłypodniąuroczysteprocesjereligijne,paradypozwycięstwachmilitarnych,
przeprowadzanopodniąposłówzagranicznychwdrodzedocesarskiegopałacu.Miała
potężnebrązoweodrzwia,któredałyjejnazwę(zgr.chalke-brąz).Niebyłatoprosta
konstrukcjabramowaczynawetłuktriumfalny,alerozbudowanastrukturaarchitekto-
nicznapełniącajednocześniefunkcjeozdobneiartystyczne.Wersjabramywzniesionej
mniejwięcejwpoł.VIw.,wczasachJustynianaI,miałaczteryłukipodpierająceznajdującą
2
ProkopiuszzCezarei,Obudowlach,tłum.,wstęp,objaśn.ikoment.P.Ł.Grotowski,Warszawa2006,ks.I,10,2,
s.110.
