Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ascetyzmiascetycy
27
którychEwigriuszsilniedoznawał,rodzisiępragnienieobecnościkobiety;(3)chciwość,
chęćposiadaniabogactwa,szukaniepustejchwałyiwładzynadinnymiludźmi;(4)smutek,
symbolizowanyprzezżmijękąsającąswymjadem,przyczymEwagriuszwyróżniałdwa
jegorodzaje-jakokonsekwencjępopełnionegogrzechuikaryBożejorazjakoskutek
rozmyślaniaożyciowychniespełnieniachirozczarowaniach;(5)gniew;(6)acelia,brak
troskiowłasnybytiistnienie,obojętność,częstoutożsamianazlenistwempołączonym
zociężałościąfizyczną,tchórzostwemiunikaniemodpowiedzialnościzato,cosięrobi;
(7)próżność,pokusaposiadaniatego,cozbędne,czegonależysiępozbyć,jakżeglarze,
którzypodczasburzywyrzucajązokrętunadmiernybalast,byratowaćsięodzatonięcia;
(8)pycha,przekonanieoswychwyjątkowychzasługachiznaczeniu.Remediumnapokusy
-demony,sąpokoraiposłuszeństwowobecnakazówBoga,cierpliweznoszenieprzeciw-
nościlosu
21
.Ewagriuszsporządziłteżsłownikmistyczny,któryzyskałszczególnąpopular-
nośćwśredniowieczu.
TeologicznepodstawyascezywydoskonalijużpodkoniecśredniowieczaThomas
àKempis,autorgłośnegodziełaOnaśladowaniuChrystusa(DeImitationeChristi,
ok.1418-27).Znajdujemywwielujegomiejscachwskazania,jakograniczaćswojezmysły
ipożądania,byuzyskaćdoskonałośćwzorowegochrześcijanina
22
.DKiedyogarnienas
jakieśnadmiernepragnienie,budzisięniepokój.[ś]Ktojeszczewpełninieumarłdla
siebie,szybkopoddajesiępokusomiulegawładzymałychipospolitychrzeczy.Człowiek
słabegoducha[ś]skłonnydozmysłowości,ztrudemuwalniasięodziemskichpożądań.
Idlategoczęstopogrążasięwsmutku,gdyusiłujeopanowaćswojepopędy,iłatwopopada
wzłość,gdyktośmusięsprzeciwi”
23
.ZdaniemThomasaszczególnieduchownipowinni
podtymwzględemświecićprzykładem.Kościółuznałzresztąwyrzeczeniesiępokus
zakoniecznewśródkapłanów,gdywprowadziłcelibat,którywswejistociejestformą
ascetyzmu,świadomąrezygnacjązmałżeństwaiseksuzkobietą,poświęceniemsiężyciu
duchowemu,odrzuceniemdóbripokusdoczesnych.DUbióripostrzyżynytomało-pisał
autorOnaśladowaniuChrystusa-wewnętrznaprzemianaicałkowiteprzezwyciężenie
namiętności-todopieroczyniprawdziwegoduchownego”
24
.
Wyrazemtakiejpostawybyłapoezjareligijnapowstającawklasztorach.Anonimowy
mnichirlandzkiwyraziłjąwsposóbprecyzyjny:
Samotnywmejmałejceli,beznikogo,ktomitowarzyszy;
Ukochałemtęwędrówkę,nimwyruszęnaspotkanieśmierci;
Ukrytedalekieschronienie,byuwolnićsięodwszelkiejnikczemności,
Szczerabezgrzesznaświadomośćkuświętemuobróconaniebu.
Uświęcićciałodobrymobyczajem,śmiałojeumartwiać,
Złagodnymiwilgotnymioczamiporzucićmenamiętności[ś].
IdącścieżkamiEwangelii,śpiewającpsalmywczasmodlitwy,
Wyciszyćrozmowy,świeckieopowieści,nieprzerwaniewklęczeniu.
OdwiedzamniemójStwórca,mójPan,mójKról,
Mójumysłotworzysiękuniemu,wniezniszczalnymKrólestwie,
Gdzieonprzemieszkuje.Samotnywmejmałejceli,
21
Streszczenieośmiupokuswedług:EwagriuszzPontu,Pismaascetyczne,t.I,Tyniec1998;zob.też:L.Nieścior,
AnachorezawpismachEwagriuszazPontu,Kraków1997.
22
TomaszàKempis,OnaśladowaniuChrystusa,zob.TKONCH.
23
24
Ibid.,ks.I,rozdz.VI,s.5.
Ibid.,ks.I,rozdz.XVII,s.12.
