Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
EPOKANIETYLKOWSTECZNA
cielesnepozatą,którapłyniezaktówwolisłużącychprzezwyciężaniupotrzebciała.
Dziękićwiczeniuwoliiograniczaniuroliciała[ś]duszamożebowiemskuteczniej
łączyćsięzBogiem.Wtensposóbśw.Augustynprzyczyniłsiędoutrwaleniatendencji
ascetycznych”
18
.
Chrześcijańskiascetyzmczerpałwjakiejśmierzezwcześniejszegoascetyzmujudej-
skiego.JózefFlawiuszwspominaosekcieesseńczyków,zokresuDrugiejŚwiątyni.Sekta
byłażywotnawIIw.,jejczłonkowieświadomieżyliwubóstwie,ograniczaliswepotrzeby
życioweipoddawalisięcodziennejrytualnejkąpielioczyszczającejzgrzechów.Esseńczycy,
jakpiszeFlawiusz,Dodprzyjemnościzmysłowychodwracająsięjakodwystępku,awstrze-
mięźliwośćipanowanienadsobąuważajązacnotę[ś].Nieodrzucająwogólemałżeń-
stwaizapewnieniasobieprzezniepotomstwa,aleobawiająsięrozwiązłościkobiet,przeko-
nani,żeżadnaniedochowujewiernościjednemumężczyźnie.Bogactwamająwpogardzie,
aichwspólnotamajątkugodnajestprawdziwegopodziwu”
19
.RównieżwIIw.raczejepizo-
dycznagnostyckasektaenkratytów(gr.enkratetai–wstrzemięźliwi),uważanazaheretycką,
zabraniałamałżeństwajakodziełaszatana;jejczłonkowiewstrzymywalisięteżodpicia
winaijedzeniamięsa.
Zalecenieświadomegoograniczaniapotrzebciałaznajdujemywlicznychtekstach
OjcówKościoła.ŚwiętyPawełw1LiściedoKoryntian,powołującsięnawyrzeczenia
atletówćwiczącychciałowdążeniudodoskonałościizwycięstwa,postuluje,bypodobne
ćwiczeniastosować,kształtującstronęduchowączłowieka:DKażdy,którystajedozapasów,
wszystkiegosobieodmawia;oni,abyzdobyćprzemijającąnagrodę,myzaśnieprzemija-
jącą.Japrzetobiegnęniejakbynaoślep;walczęnietak,jakbymzadawałciosywpróżnię,
leczposkramiammojeciałoibioręjewniewolę,abyminnymgłoszącnaukę,samprzypad-
kiemniezostałuznanyzaniezdatnego”
20
.
Pierwszymmnichemmistykiem,którydałascetyzmowigłębszepodstawyteolo-
giczne,byłEwagriuszzPontu(345-399).Uciekłprzednatarczywąmiłościąkobietyipędził
życienapustyninieopodalAleksandrii.Pożywiałsięnajpierwwyłączniechlebemiwodą,
aporadachswychprzełożonychdostrzegającychfatalnystanjegozdrowia,wzbogacił
dietęosurowejarzynyipiłwywaryzziół.Grzesznepokusyzwalczałprzezkąpielewzimnej
wodzieicelowowystawiałciałonaukąszeniainsektów.Umarłnaskutekwycieńczających
postówiwynikłychznichprzypadłościżołądka.Byłautoremwieludziełinspirowanychfilo-
zofiąneoplatońską,wśródktórychzanajważniejszeuchodzitraktatOpraktyceascetycznej
(Praktikos).Dziełotobyłopomyślanejakoporadnikdlamnichów,wskazującysposoby
osiąganiaprawdyżyciawstanieapathei,czylicałkowitejbeznamiętnościimilczenia
wobecwielkościBoga,comnichtenuważałzastanrzeczywistejwolności.Towtymstanie
duszy,pooczyszczeniuisublimacji,wznoszącsiękuBogu,odkrywaistotęchrześcijańskiej
drogiżycia.Postulował,byumysłoderwałsięodcielesnejzależnościijegowymogów.Na
100rozdziałóważ67poświęciłwalcezośmiomademonami,zktórymiczłowiekdążący
dostanudoskonałościpowinienwalczyć,uwalniającsięodgrzechów,nawetjeślizostały
popełnionetylkowmyślach.Sąto:(1)nieumiarkowaniewjedzeniuipiciu;(2)pożądanie
seksualne,szczególneniebezpiecznewosamotnieniu,gdywmarzeniacherotycznych,
18
Ibid.
19
J.Flawiusz,Wojnażydowska,ks.II,VII,120-124,tłum.J.Radożycki,Warszawa2016,s.162-163.
20
BT
,Św.Pawła1ListdoKoryntian,9,25-27,s.1299.
