Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Domenyzainteresowańimetodybadawczewspółczesnejstylistyki
27
specyfikęukształtowaniatekstuorazjegostyl,niesposóbjużpominąć
milczeniem„śladówautora”,niezadaćpytańozawartywtekścieobraz
świata,niepróbowaćdotrzećdoautorskiegopunktuwidzeniaipodmioto-
wejaksjologizacji.KategoriaJOSstanowidziśwręczniezbędnyskładnik
prowadzonychzperspektywykulturowejinterpretacjistylówindywidual-
nych:zarównoposzczególnychtekstów,jakistyluautora19(por.Kowa-
lewska-Dąbrowska2006).
Kognitywizmzakłada(iumożliwia)łączeniewakcieinterpretacjiza-
gadnieństrukturytekstu,styluiświataprzedstawionego.Współczesna
stylistyka(ipoetyka)wprowadzawobrębanalizyzagadnieniaobejmujące
procesy:percepcji,konceptualizacjiiekspresji.Percepcjałączysięzuwa-
runkowaniamikulturowymi,konceptualizacjawydobywacechypozna-
jącegopodmiotu(mniejlubbardziejsubiektywne),ekspresja1cechy
związanezkomunikowaniem(Tabakowska2005).
Badaniejęzykowegoobrazuświata(językowejkategoryzacji,profilo-
waniaiwartościowania)spowodowało,jakwspomniałamwcześniej,że
językoznawcynapowrótuczyniliobiektemswegointensywnegozaintere-
sowaniatekstyartystyczne,które,ostatniozwłaszcza,chętniejpozostawia-
liliteraturoznawcom.Jeślibowiemliteraturępostrzegamyjakoczęść
ludzkiegodoświadczenia,jednocześniejakoefektiźródłopoznania,to
tekstyartystycznestająsiędlajęzykoznawcówrównoprawnymzinnymi
źródłamimateriałemanaliz.
Jednakżeoczywistejestrównież,żeposzczególnegatunki,ichrodziny,
atakżeróżneodmianystylowejęzykaetnicznegoodznaczająsięczęsto
sobiewłaściwąkategoryzacją,profilowaniemiocenąwybranychfragmen-
tówotaczającejrzeczywistości.Językowyobrazświataikategorieznim
związanesąwięcwykorzystywanewanaliziestylówtypowych1stylów
funkcjonalnychistylówgatunkowych(więcejnatentematwrozdziale
trzecim).
Ztego,codotądzreferowałam,jasnowynika,żejęzykowyobrazświata
kształtująrównieżwartości.Włączeniedobadańnadstylemjeszczejed-
negomedium1podmiotu(jegowiedzy,wrażliwości,przekonańitp.)1
rozwinęłonurtbadańnadperspektywąpodmiotowejinterpretacjiświata
orazspowodowałointensywnywzrostzainteresowańproblematykąaksjo-
logiczną,awszczególności1podjęcieanalizzmierzającychdoodtworze-
niaświatawartościiświatopogląduzarównospołecznościkulturowej,jak
ijednostki.Możnastwierdzićbezryzykaprzesady,żeżadnaanalizase-
mantykiwypowiedziniemożeproblematykijejoceniającegocharakteru
19Wstylistycznychpracachokognitywnymnachyleniuproponujesięjużwstępnąka-
tegoryzację,pomocnąwprocedurachbadawczych,odróżniającą:językowyobrazświata,
tekstowyobrazświataorazidiolektalnyobrazświata(Kadyjewska2001).Por.teżar-
tykuł:Bugajski,Wojciechowska1996.
