Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BożenaWitosz:Czypotrzebnenamtypologiedyskursu?
27
ryzm,żepartnerzyniepodejmująobowiązkówzgodniezkulturowozdefinio-
wanymirolamikobietyimężczyzny,alerównodzieląmiędzysiebiezadania
wynikającezrodzicielstwa.
Zatrzymałamsięnadtymprzykłademnieprzypadkowo.Zakładamy,żepo-
szczególnetypydyskursu,mimożepołączonesieciąrelacji,sąodróżnialne:
nmeblują”swojeświatyodpowiednimikategoriamipodmiotówiprzedmiotów,
nprojektują”właściweimwzorypraktykinterakcyjnych.Warunkiemwytwo-
rzeniasiępoczuciawspólnotymiędzyużytkownikamidanegodyskursu(więk-
szośćznichprzecieżnienawiązujezesobąbezpośredniegokontaktu)jestwy-
kształceniesymbolicznejreprezentacjiowejwspólnotywokreślonymjęzyku
(BOBROWSKA2012:43),dlategoniezbywalnymkomponentemkażdegotypujest
właściwymuidiomkulturowy,repertuaridei,wartości,pojęć,symboli.Udział
komponentówwdanymtypiedyskursumacharakteraspektowyiniewyklucza
ichobecnościwinnych.Szczególniepodatnenaróżnegorodzajudyslokacjesą,
należącedorzeczywistościdrugiegostopnia(światakultury),kategoriepoję-
ciowe,któreprzyjęliśmynazywaćsymbolamikolektywnymi(FLEISCHER2002).
Częśćznichnależydozasobuwspólnegoróżnychodmian(jaknp.pojawiająca
sięwanalizowanymtekścierodzina),częśćzostaławykreowanaiwprowadzona
doprzestrzenipublicznejprzezposzczególnedyskursy,stanowiączarazemich
nznakrozpoznawczy”.Wpierwszymprzypadkudyskursy,sięgającdowspólne-
gozasobupojęć,wprocesieukontekstowieniananowojedefiniują.Komponen-
temróżnicującymposzczególneodmianydyskursujestwięcnietyleokreślony
repertuarpojęć,ileichaspektowewidzenie(profile).Tonapoziomieidealizacji.
Wpraktycewielewypowiedzioscylujepomiędzy,zbliżającsięrazdojednego,
winnymmiejscudodrugiegotypu/innychtypów(tenrodzajrelacjizachodzi,
wmoimprzekonaniu,wprzywołanymtekścieraportu).
Pozostającnagrunciepraktyki,zauważmy,żeinterpretacjarealizacjidru-
giegoprzypadkujestbardziejskomplikowana.Znowuposłużęsięprzykładem.
Dyskursyokreślanemianemtolerancjizbudowałyswątożsamośćm.in.naodpo-
wiedniosprofilowanejstrukturzeznaczeniowejleksemów:tolerancja,równość,
otwartość,Innyitp.,orazichsemantycznychprzeciwieństw:dyskryminacja,
dominacja,wykluczenie,Obcy/Wróg,tobowiem,copozytywniewyróżniają-
ce,jestkonstruowanenatletego,copostrzeganejestnegatywnie.Wprakty-
ceaktorzydyskursutolerancjizdołaliprzekonaćopiniępublicznąoistotności
skonstruowanychprzezsiebiepojęć,wprowadzilijedopublicznegoobieguoraz
narzucilireszciespołeczeństwaswójsposóbmyśleniaimówieniaoważnymdla
siebiefragmencierzeczywistości.MówiącjęzykiemFoucaultaiPierre’aBour-
dieu,dysponująoniwiedzą-władząsymboliczną,zajmującwprzestrzenidys-
kursywnejpozycjędominującą,któramaumożliwićimprzekształcaniewizji
świataistosunkówspołecznych(JABŁOŃSKA2012:81).Wkategoriędyskursu
wpisanyjestbowiempierwiastekdominacji,wynikającyzpotencjałurywali-
zacjiohegemoniępoprzezmocdefiniowaniarzeczywistości(dlategopodkreśla
