Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Jachimczak,Dydaktyczneipozadydaktyczneuwarunkowaniaefektównauczaniaindywidualnegodzieciprzewleklechorych,
Kraków2011;ISBN:978-83-7587-892-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
Paradygmatykonstruowaniamodelichorobyprzewlekłej
21
sąoneukształtowane,itowzakresiedającymnampoczuciebezpieczeństwa,
możliwajestocenakryzysujakowartości,zktórejmożnawynieśćnowąwar-
tość,lubteżmożestaćsięonapodstawądozmianywkierunkupostrzeganym
przeznasjakopozytywny.
Adaptacjadosytuacjichorobyjestzatemprocesemskomplikowanym,wa-
runkowanymwieloczynnikowo.Wśródnajistotniejszychzmiennychdlatego
procesuMoosiTsuwymieniają:wiek,inteligencję,poziomemocjonalnego
ipoznawczegorozwoju,orientacjęfilozoficzną,przekonaniareligijne,zasóbdo-
świadczeń–określająjejakozmienneindywidualneiosobowościowe.Oprócz
nichsąjednakizmienneśrodowiskowe,awśródnichfizyczneispołeczno-
-kulturowe.Zarównojedne,jakidrugiemogąwzmacniaćsytuacjękryzysową
lubułatwićprzebiegprocesówadaptacyjnych.
Modelchorobyprzewlekłejjakoryzykaiplastyczności
Modelten,podobniejakdwawcześniejsze,związanyjestztraktowaniem
chorobyjakostresora.Wperspektywiewynikówbadańdotyczącychuwarun-
kowańzdrowiapsychicznegoczłowiekaskoncentrowanosięnaanaliziedwóch
obszarów:plastycznościzachowaniaorazpodatnościnazranienia.Czynniki
odpowiedzialnezapodatnośćnazranienianazwanoczynnikamiryzykatrudno-
ścipsychologicznegoprzystosowania,drugie–odpowiedzialnezaplastyczność
działania–chroniącymilubułatwiającymiadaptację.MichaelRutter16twierdzi,
żestrestowarzyszył,towarzyszyibędzietowarzyszyłwszystkimważnymwyda-
rzeniomżyciowym.Abyniezbanalizowaćowejrelacji,koniecznejestuświado-
mieniesobietego,czyistniejąjakieśprawidłowościzwiązanenp.zokreślonymi
cechamizdarzeń,dojakiegotypuzaburzeńdochodzinajczęściejiwreszciejakie
procesyimechanizmyprowadządoowychzaburzeń.Stresuniedasięwyelimi-
nowaćzludzkiegożycia,wzwiązkuztymnależynauczyćsięsposobówpostępo-
wania,którepozwoląskutecznieradzićsobieznim.Doświadczeniapozytywne
wyniesioneztakichstarćmogąkonstruktywniemodyfikowaćzachowaniaza-
radczeczłowieka,porażkinatomiastsązagrożeniemdlazdrowiapsychicznego.
Potwierdzeniemprawdziwościtejtezyjeststanzdrowiapsychicznegodzieci
przewleklechorych,któremimozmaganiasięzsytuacjąbezwątpieniastreso-
wąnieujawniajążadnychpsychicznychzaburzeń.Rutterwnioskujeztego,że
skuteczniejukształtujemyodpornośćpsychicznądzieckaprzezdoświadczenie
sytuacjitrudnychniżichunikanielubwyręczanie.Zdaniembadacza,istnieje
wielesposobówradzeniasobiezprzeciwnościamiwżyciu,niekonieczniemuszą
oneopieraćsięnaracjonalizacji,gdyżmająbyćskutecznymimechanizmami
16M.Rutter,Stress,Coping,Development:SomeIssuesandSomeQuestions[w:]N.Garmezy,M.Rutter
(eds.),Stress,Coping,DevelopmentinChildren,Mcgraw-Hill,NewYork1983.
