Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
AgnieszkaGut
WewspomnianejliteraturzeniemieckiejomawianiuadministracjiPo-
morzatowarzyszyłyinformacjenatematorganizacjiifunkcjonowaniasądów
nadwornych.Wspomnianesądywydzielałysięstopniowozogólnychkan-
celariiksiążęcychorazbiskupówkamieńskich,którzynaobszarzeKsięstwa
Pomorskiegodysponowalisamodzielnymwydzielonymwładztwemteryto-
rialnym.Biskupisprawowalitutajświeckąwładzęzwierzchnią.Jednymztych
sądówbyłwłaśnietytułowySądNadwornywSzczecinie,któregoorganizację
wpolskiejliteraturzenaukowejprzybliżyliLucynaTurek-Kwiatkowska,Paweł
GutorazRadosławPawlik3.Wopracowaniachtychzwracanojednakprzede
wszystkimuwagę1)nadziejesądu,którypodtąsamąnazwąfunkcjonował
odXVIdo1747r.–wzupełniejednakróżnychwarunkachpolitycznych,
wróżnychpaństwachinaodmiennychzasadach;2)najegoorganizacjęiza-
kreskompetencjiposzczególnychurzędników.Ustaleniateprowadzonebyły
przytymgłównienapodstawieprzepisówprawnychregulującychdziałania
sądu.JedynieRadosławPawliksięgnąłrównieżbezpośredniodoaktsądo-
wychzachowanychwzespoleonazwieSądNadwornywStargardzieizrefe-
rowałzakresspraw,którymizajmowałsięsądpodczasswojejdziałalnościod
połowyXVIdopołowyXVIIIw.Niecomiejscafunkcjonowaniukancelarii
sądunajwyższego,alejeszczewczasachBogusławaX,poświęciłtakżeMartin
Schoebel,dyrektorLandesarchivwGreifswaldzie,wktórymprzechowywana
jestjednaksięgakancelariiksiążęcejpoświęconasprawomsądowymrozpatry-
wanymprzedsądemwładcy4.
1970.Opublikowanewpostaciartykułu:TriebkräfteundEntwicklungstendenzendergotischen
kursivenUrkundenschriftimGebietderdeutschenOstexpansionimSpätmittelalter.Einepa-
leographisch-kanzleigeschichtlicheUntersuchung,JahrbuchfürGeschichtedesFeudalismus3
(1979),s.87–109.
3L.Turek-Kwiatkowska,SzczecińskiSądNadworny,CzasopismoPrawno-Historyczne
2(1965),1;P
.Gut,DieHofgerichteinStettin,[w:]DiePommerschenHofgerichte.Geschichte
–Personal–ProblemederForschung,hrsg.v.N.Jörn,Hamburg2007;R.Pawlik,Materiały
źródłowedodziejówKaszubówiichkulturywzespoleSądNadwornyKsięstwaSzczecińskiego
wStargardzie,ActaCassubiana18(2016),s.221–231:tuomówionadziałalnośćsąduna
podstawieliteraturyorazrodzajesprawwzespolearchiwalnym.
4M.Schoebel,StädtepolitikundGerichtsverfassungunterHerzogBogislawX.ZurVer-
dichtungterritorialerHerrschaftinPommernum1500,[w:]VerfassungundVerwaltungPom-
mernsinderNeuzeit,hrsg.v.H.Rischer,M.Schoebel,Bremen2004,s.25–27.Wcałości
sądomnadwornympoświęconazostałatakżecytowanapracazbiorowaDiePommerschen
Hofgerichte.Geschichte–Personal–ProblemederForschung,któraskupiasięjednakprzede
wszystkimnabiogramachwybranychczłonkówsądówwXVII–XVIIIw.
