Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PEWNAKONCEPCJAETYKIIJEJSKUTKI
kłademjestDavidRoss,wedługktóregodobroczynówmożewynikać
jedynieztego,żezostałyonewykonanezpoczuciaobowiązkulubpra-
gnieniapostępowaniazgodnegozobowiązkiem5.Owielemocniejszy
poglądwtejsprawiegłosizkoleiHaroldPrichard,odrzucającyjakąkol-
wiekzależnośćmiędzymoralnymdobremaczynieniemtego,coobo-
wiązkowe6.Wtymkierunkuidzie,jaksięwydaje,równieżwiększość
przedstawicieliwspółczesnejmyślideontologicznej.Oilewierzyćbo-
wiemCharlesowiFriedowi,opierasięonanadwóchpodstawowychte-
zach–żeobowiązekjestpierwotnywobecdobraorazżedobroaninie
powołujedoistnieniaobowiązku,aniteżniemożegouzasadnić7.
Niewszyscyjednakuznająkoncepcjęetyki,wktórejpojęciadobra
iobowiązkumająniezbywalnemiejsceiwmiaręrównorzędnezna-
czenie.Przyczyniłasiędotegoprzedewszystkimtacechawspółcze-
snegodyskursuetycznego,któraprawomocnośćdokonywanychwtej
mierzeustaleńwiązałazkategoriamiobiektywnościibezosobowo-
ścioraz–nierzadko–racjonalnościmoralnychpodmiotów.Wwy-
nikutegopewnąwiarygodnośćuzyskałoprzekonanie,iżwsprawach
etycznychzawszemożnaustalić,poktórejstronieleżyniepodważal-
naracja.Otejsytuacjiorazocenie,jakąprzyszłozatozapłacić,pla-
styczniepiszeGregPence:
Niektórzyfilozofowiezaczęliodczuwaćzniechęceniezpowoduwąskiej,
bezosobowejformydominującychdotejporyutylitarystycznychikantow-
skichteoriimoralnościiprzywrócilidożyciazaniedbanątradycję„teorii
cnoty”.Wcześniejetycyzajmowalisiędwiemasprawami.Popierwsze,
zwykleskupialisięnawyczerpującymobiestronyzwalczaniusięutylita-
ryzmuideontologii.Podrugie,częstowogóleporzucaliteorięetyczną.
Następowałotoalboprzez„schodzenie”dokwestiietycznychbezwspo-
minaniaoichteoretycznychpodstawach,alboprzez„wspinaniesię”ku
wyżynomświatasłówipojęćbezbraniapoduwagęichkonsekwencjidla
praktyki.Wteoriachtakich,rzeczgodnauwagi,niebyłomiejscanaroz-
ważaniadotyczącecharakteru8.
5D.Ross,TheRightandtheGood,Oxford1930,s.132–133.Zob.teżA.C.Ewing,
SecondThoughtsinMoralPhilosophy,London1939,rozdz.III.
6H.Prichard,„DoesMoralPhilosophyRestonaMistake?”,[w:]MoralObligation,
Oxford1949,s.5–18.
7C.Fried,RightandWrong,Cambridge,Massachusetts,1978,s.9,11.Zob.
teżuwagiN.Davis,„Deontologiawspółczesna”,[w:]P.Singer(red.),Przewodnik
poetyce,tłum.W.J.Bober,Warszawa1998,s.247–260.Krótkieomówieniegłów-
nychzałożeńdeontologicznychzawierapracaA.M.Kaniowskiego,Supererogacja.
Zagubionywymiaretyki,Warszawa1999,s.423–438.
8G.Pence,„Teoriacnoty”,[w:]Przewodnik…,s.292.Zob.teżwprowadzenie
A.ChmielewskiegodofilozofiiA.MacIntyre’a,zamieszczonewpracyA.MacIntyre’a,
9
