Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
wktórewpadaludzkość:pułapkęenergetyczną,pułapkężywnościowąipułapkę
przemysłową(Haber2007),aktórenegatywnieoddziałująnajejkondycję3.Kultu-
rowomająoneswojepodłożewmicieprometejskim,symboliceogniaidążeniu
człowiekadojegokontrolowania,począwszyodskonstruowaniaprzezniego
kamiennychnarzędzi,późniejprzezrolnictwo,następniezbudowaniesilnika
parowegoidziałalnośćprzemysłową,wykorzystaniepaliwkopalnianych,chemi-
kaliówienergiijądrowej,askończywszynawspółczesnychosiągnięciachtech-
nologicznych(Mauch2019).Wszystkieteetapypozwoliłyczłowiekowizmienić
ikontrolowaćświatprzyrody.Podejścieto,ukształtowanenazałożeniachkultu-
rowych,ideologiachpielęgnującychiluzjęniekończącejsiędostępnościzasobów
naturalnychorazwierzewsposóbżyciaopartynaobfitychzasobachiszczęściu
poprzezbogactwo,zatuszowałyfakt,żeszybkiwzrostludzkiejprzedsiębiorczości
–wtymprodukcjaikonsumpcja–mająniezamierzonenegatywnekonsekwencje
społeczneiekologiczne(Steffeniin.2015).WewspieranymprzezONZprojekcie
„Millennium”wymieniasiępiętnaścieobszarówproblematycznych4ocharak-
terzeglobalnym,którewymagająwielowymiarowejanalizyizintegrowanej,
holistycznejkonceptualizacjirozwiązańproblemów.JakpodkreślaL.Buell(1995,
s.2):„kryzysekologicznytoprzedewszystkimkryzyswyobraźni”.Konsekwencje
takiegomyśleniamożnazaobserwowaćobecnie–eksploatacjaśrodowiskaprzy-
rodniczegodoprowadziłazarównodojegodegradacji,jakiwpływunaogólny
stanikształtdobrostanujednostkiludzkiej.
Pierwotniekwestiamiśrodowiskowymizajmowalisięgłównieprzedstawiciele
naukośrodowisku,biologicznychigeograficznych,którekoncentrująsięna
studiachnadprzyrodą.Następniezagadnieniaśrodowiskoweiichimplikacjedla
środowiskagospodarczegopodejmowaliekonomiści(m.in.Stern2007,Raworth
2017).Ekonomiatraktujeśrodowiskonaturalnejakozasoby,któresąwkładem
doprodukcji,akonsekwencjedlaśrodowiska–jakoefektyzewnętrzne.Raport
N.Sterna(2007)zmieniłiuekonomiczniłnarracjęzagrożeńśrodowiskowych,
3W.Haberbudujeswojąargumentacjęnatezie,żewyższośćczłowiekanadwszystkimiinnymi
organizmaminaZiemiopierasięnapięciugłównychpodstawach:zapotrzebowaniunaenergię,któ-
rejprodukcjawymagapaliwa,kontrolowaniuprodukcjiżywnościiinnychsubstancji,wykorzystaniu
metaliiinnychnieożywionychmateriałówdobudowyurządzeń,standardachtechnicznychżycia
wmieścieoraznaekonomicznieikulturoworegulowanejorganizacjispołeczeństwa.Wtensposób
energia,żywnośćiziemiastałysięwzajemniepowiązanymipułapkamiludzkości.Sąoneabsolutnie
decydującymidlaczłowiekazasobami,którychrosnącyniedobórjestcałkowicieniedoceniany.
4Sąto:1)zmianyklimatyczneizrównoważonyrozwój,2)stanczystościwód,3)populacja
izasobynaturalne,4)procesydemokratyczne,5)prognozowanieipodejmowaniedecyzjidoty-
czącychprzyszłości,6)paralelizmrozwojuIT,7)nierównościiubóstwo,8)ochronazdrowia,
9)edukacja,10)pokójikonflikty,11)statuskobiet,12)przestępczośćzorganizowana,13)energia,
14)naukaitechnologia,15)etyka.Projektjestpróbązbudowaniaramewaluacyjnychglobalnych
ilokalnychperspektywdlaludzkości.
