Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Podmiotimowa
sięwłasnemuwnętrzu,jestjegouderzającadziwaczność,niena-
turalność.Popierwsze,wydajesię,żenaszauwaga,skoropodąża
wjakimśkierunku,todoczegośdociera,manaczymspocząć.
TymczasembezodpowiedzipozostajezarównosamoBto”,poję-
tejakoceluwagi,jakilokalizacja,Bmiejsce”,wktórymmiałoby
sięznajdować.Podrugie,jeśliaktpoznawaniapoprzezskupia-
nieuwagimabyćobserwacją,tobędącnią,musispełniaćwa-
runki,przyktórychstajesięlepszalubsiępogarsza.Cojednak
miałobytooznaczaćwprzypadkusamoobserwacji?Przecieżnie
mogęBdostrzec”siebiewyraźniej,naprzykładpodchodzącbliżej
lubwzmacniającszkłowmikroskopie.Stawianietakichwyma-
gańmoże,wprzypadkusamoobserwacji,wydawaćsiędziwaczne
inienamiejscu,alejeślisłowoBobserwacja”mamiećsens,to
istnieniewarunków,wjakichprzebiega,niejestbezznaczenia.
Awprzypadkusamoobserwacjitychwłaśniebrak.
Niejesttooczywiścienicnowego,alezwykłosięsądzić,że
bezwarunkowośćsamoobserwacjijestczymś,cojąwyróżnia.
TymczasemdlaWittgensteinajestsygnałem,żeżadnąobserwa-
cjąniejest.Twierdząctak,myślicieldowodzi,żesamopoznanie
macharakterpseudopoznawczy:sądzimy,żeskoroodwracamy
uwagęodczegośwświecie,totymsamymkierujemyjąnasiebie.
Tymczasem,jakmetaforyczniezauważaWittgenstein:zsamego
ruchukrosenniemożemywnosić,żetkanyjestjakiśmateriał.
Odwrócenieuwagiodrzeczywotoczeniunieskutkujemożliwo-
ściąskierowaniauwaginasiebieiuchwyceniawłasnegoja.
Argumentówzajałowościąintrospekcji,pojętejjakosposób
docieraniazarównodoja,jakitreściwłasnegożyciapsychicz-
nego,możnabyprzytoczyćzaWittgensteinemowielewięcej.
Poniechajmyjednakzadaniapełnejichprezentacji,byzwrócić
uwagęnarodzajdoświadczenia,którerzekomomaumożliwićsa-
mopoznanie.Jakzostałotozasygnalizowanepowyżej,doświad-
czenieoworaziswojąnienaturalnością.
Fakt,iżzwykleniekierujemyuwaginasiebieświadczyotym,
żedoświadczenietowtejpostacijestnamżyciowoobce.Warto
bowiemzauważyć,iżaktintrospekcjidokonywanyjestnadrodze
szczególnychzabiegów;koniecznejestniejakozmuszaniesiędo
