Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kolejnąpracąztegookresu,poświęconąwcałościsprawomwoj-
skowym,byłaConsiliumrationisbellicaehetmanaJanaTarnowskie-
go,wydanadrukiemw1558roku.Wopiniihistorykówwojskowości
traktattenjestpierwszym,wpełnioryginalnymijednocześnienajwy-
bitniejszymdziełemstaropolskiegopiśmiennictwawojskowegoXVI
wieku.
JanTarnowski,zracjipełnionegourzęduhetmanawielkiegokoron-
nego,zdobytejpraktykiidoświadczenia,jakonaczelnydowódcacałej
armiikoronnej,byłwsposóbszczególnypredestynowanydonapisania
traktatuosztucewojennej.
Tarnowskibyłczłowiekiemstaranniewykształconym,uznanympo-
litykiem,wyróżniającąsiępostaciądobyRenesansu,nietylkowskali
polskiej,aleieuropejskiej,aprzedewszystkimdowódcąwojskowym,
cieszącymsięopiniąznakomitegostratega.
Doświadczeniewojskowezacząłzdobywaćmając20lat,kiedywziął
udziałwkampaniiorszańskiejw1508r.,jakodowódcazaciężnejcho-
rągwijazdy.Następniew1509r.uczestniczyłwzwycięskiejwyprawie
doMołdawii,w1512r.wbitwiezTataramipodŁopusznem,aw1514r.
wbitwiepodOrszą,jakodowódcahufcajazdy.W1520r.wziąłudział
wwojniezKrzyżakami,awrokpóźniejzostałwysłanynapomocWę-
gromwwalkachzTurkami,jakodowódcawojskzaciężnych.Wroku
1524rozbiłpodLwowemkilkutysięcznyzagonturecki.
Wroku1527TarnowskiotrzymałodkrólaZygmuntaStaregosta-
nowiskohetmanawielkiegokoronnego.Tymsamymzostałodpowie-
dzialnyzaobronępołudniowo-wschodnichkresówRzeczypospolitej,
permanentniezagrożonychnajazdamiTatarówiWołochów.
DosukcesówmilitarnychTarnowskiegonależąponadto:zwycięstwo
nadWołochamipodObertynemw1531r.;zdobycieHomlaiStaroduba
wwojniezMoskwąw1535r.;zmuszeniehospodaramołdawskiegodo
zawarciapokojupodczasoblężeniaChocimiawwojnie1538roku2.
Tarnowskiposiadateżdużezasługiwdziedziniemodernizacjiior-
ganizacjipolskiejarmii.Dokonałzmianyorganizacjiwojskaześre-
dniowiecznej,wodpowiadającąwspółczesnymmumetodomwalki
(wprowadzenietaborówwzorowanychnahusyckich).Stworzyłsłużby
2Z.Spieralski,JanTarnowski1488–1561,Warszawa1977.
5
