Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.nCień”:ironiaiodbicie,ironiaiprawda
31
późniejszegooddziaływanianapolskąpoezję
52
.Podzielają-
cacechyironiijakotakiej,wnosizarazemwłasnąspecyfikę,
doktórejnależyjejzwiązekzprzedromantycznąkoncepcją
człowieka
53
(m.in.jakopodmiotuniewyalienowanegozespo-
łecznościirzeczywistościorazzobowiązanegowobecwspól-
noty
54
),atakżezprawdą(zwłaszczaoludzkimlosie)oraz
silnepowiązaniezobrazem,nierzadkoobrazemciemnym55,
nieoczywistymbądźwręczznostrymmontażem”
56
(kilku
obrazówlubelementówjednegoobrazu).Innąkwestiąza-
niecznymcieniembytu»zdrugiejstronymogłobyrzucićciekaweświatło
naprzyczyny«niewczesności»tejpoezji”
.
52Zob.m.in.A.vanNieukerken,dz.cyt.,s.24.
53
Natematzwiązkówironiizkoncepcjamipodmiotowościzob.A.Stan-
kowska(dz.cyt.,s.82);nUgruntuprzyjmowanejkoncepcjiironiizawsze
leżyokreślonateoriaantropologicznaidotyczytozarównoironiijakofigury
myśli,jakipostawy”
.Jesttoistotnyproblem-któryjedynietusygnalizuję-
ważnydlaosobnościNorwida,atakżestanowiącypoczęściospecyficejego
ironii,bezwątpieniazasługującynagruntownestudium.
54Por
.A.Stankowska,dz.cyt.,s.90:nAporetycznośćironiinarastado-
pierowrazzpostępującymalienowaniemsiętwórcynajpierwzewspólnoty,
apotemzrzeczywistości.Wiążesiętakżezmyśleniemonim(osobie)
wkategoriisubiektuijaźni,anieosoby(kuczemukrokuczynidopiero
romantyzm,aekspresjonistycznynurtmodernizmuzamieniwdogmat)”
.
55Natematzwiązkówironiizciemnościązob.T
.Mackiewicz,dz.cyt.,
s.171:dlaNorwidanironiatoszczególnyrodzajkomunikacji,polegającyna
posługiwaniusięmową«ciemną»,nawywołaniupoznawczegoniepokoju,
wprowadzaniudysonansówiukrytychznaczeń,nastawianiuczytelnika
/rozmówcy/słuchaczawobecinterpretacyjnejzagadki”
,atakżes.167:
n«Ciemność»[ł]okazujesięodpowiednikiem<<udawanejskromności>>,
kategoriąwywiedzionązfilozoficznegocredogreckiegofilozofa”
.Zob.także
klasycznejużstudiumM.Głowińskiego:tegoż,CiemnealegorieNorwida,
nPamiętnikLiteracki”1984,z.3,s.103-114:http://bazhum.muzhp.pl/me-
dia//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_histo-
rii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwar-
talne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1984-t75-n3/
Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_kryty-
ce_literatury_polskiej-r1984-t75-n3-s103-114/Pamietnik_Literacki_cza-
sopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r-
1984-t75-n3-s103-114.pdf
56
Onostrymmontażu”elementówjakojednymzczynnikówskłada-
jącychsięnanciemność”NorwidapisałM.Głowiński.Por
.tegoż,Ciemne
alegorie…,dz.cyt.,s.109.
