Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zanimjednakrozpoczniemyprzeglądianalizęwysuniętych
wtymzakresiepropozycjiautorstwadogmatykówprawakar-
nego,kilkasłówpoświęćmykwestiinajzupełniejpodstawowej,
sprowadzającejsiębowiemdowyjaśnienia,dlaczegointeresować
nasbędzietylkoefektywnybłądczłowieka,awięcbłąd,któremu
jestnadzwyczajprosta.Uzasadniająmianowiciewpełnisłuszne
–akojarzonezprzypisywanąUlpianowizasadą,iżcogitationis
poenampatitur(myśliniepodlegająkarze)–założenieoprawno-
karnejrelewancjitylkotakichzachowańsięczłowieka,którespeł-
niająwarunektzw.zewnętrzności.Słowem,przedmiotemdal-
szychrozważańbędzietylkotakibłąd,któryodzwierciedliłsię
wrzeczywistościobiektywnejpoprzezobarczonenimuzewnętrz-
spełniającypowyższejrestrykcjiniebędzienaswięcinteresował
błądnieuzewnętrzniony,awięcbłąd,októrymT.Kotarbiński
2Zob.T.Kotarbiński,Błądpraktycznyijegorodzaje,(w:)idem,Spraw-
nośćibłąd,Warszawa1966,s.122in.
3Natematwarunkuzewnętrznościzachowaniasięczłowiekajakowa-
runkunakładanegonarzeczonezachowaniepodkątemmożliwościuznania
gozaobiektnadającysiędoprawno-karnegowartościowaniazob.Ł.Pohl,
Czyn,(w:)Systemprawakarnego.Tom3.Naukaoprzestępstwie.Zasady
odpowiedzialności,red.R.Dębski,Warszawa2013,s.210in.
4Zob.T.Kotarbiński,op.cit.,s.123.Wskażmyjednak,żeodróżnie-
niebłędupraktycznegoodbłęduteoretycznegomożenastręczaćtrudności.
WzmiankujeotejkwestiiwłaśnieT.Kotarbiński,pisząc:flCelemniniej-
szegoszkicujest:zdaćsprawęzkilkusetobserwacyjwłasnych,notowanych
wciągukilkunastulatadotyczącychistotyiróżnychpostaciprzeciwcelo-
wegozachowaniasię,czylipopełnianiabłędówpraktycznych.Alecorozu-
miemyprzeztesłowa?Krótkomówiąc–ruchydaremnelubprzeciwcelowe
alboprzypadkiprzeciwcelowegoniewykonaniaruchu.(...)Takrozumiejąc
błądpraktycznyrozróżniamytopojęcieodpojęciabłęduteoretycznego,
którypoleganamyślifałszywej.
Mógłbyktośwprawdziekwestionować
podobneodróżnienie,uznając,żepomyśleniesobieczegośjestteżjakimś
ruchem.Przetniemyjednakkontrowersjęoznajmieniem,żeidzienamowy-
konanielubniewykonaniejakiegośruchuzewnętrznego,apomyśleniesobie
czegośniejestzpewnościążadnymruchemzewnętrznym.Rozmówcago-
tówjednakstawiaćopórnaliniirezerwowejiutrzymywać,żemiędzybłędem
praktycznymwnaszymrozumieniuabłędemteoretycznymgranicapozo-
stajenadalniewyraźna,gdyżgłoszeniewsłowielubnapiśmiezdańfał-
szywychjestwszakpewnymzachowaniemsięzewnętrzno-ruchowym,aczyż
niepopełniabłęduteoretycznego,ktonauczabłędnychteorematów.Wtym
14
