Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
MagdalenaKreft
flCień”torównieżsłowo-kluczintymnegodzienniczkaOrzeszkowej.Zwłasz-
czawpierwszymokresiepośmiercimężaautorkaszyfrowanychnotatekchęt-
niesięgałaponiejakoposymboliswegorodzajuantonomazję.Cieńtobowiem
iduch,idusza,izmarły,konkretnyczłowiek,ikażdy,ktoprzeminął:
60tyg[odni]odśm[ierci]m[ego]najd[roższego]ci[enia].(dn.23I1898r.)
Zosia[Eysymontt]umarła.[ł]O,wycienie,jakszybkomijacie!Kiedyżprzeminę
zkolei?(dn.29I1898r.)
Jakżedawnoposzł[abym]z[a]t[obą]c[ieniu],gdyb[ym]nielęk[ała]sięB[oga]!
(dn.19II1898r.)
Ci[eniu]m[ój]!Ci[eniu]m[ój]!Ci[eniu]m[ój]!Wjak[że]b[ardzo]c[iemnej]j[a]ot-
chł[ani]!(dn.30IX1898r.)
Ci[eniu]m[ój],b[ądź]zbaw[iony],n[iech]ciB[óg]wyn[agrodzi]wszyst[ko],co
dl[a]mniedobr[ego]uczyn[iłeś].(dn.28,29XI1898r.)52
Wtymsamymznaczeniu(jakoduszazmarłego)Orzeszkowaużyłasłowaflcie-
nie”nakamieniunagrobnymswojejmatki,FranciszkizKamieńskich1°v.Paw-
łowskiej2°v.Widackiej.Zmarłej13XI1878r.matcekazaławyryćnatablicypod
nazwiskiemidatąśmierciwezwanie:flPokójjejcieniom”.Wokresieżałobyzaś
równieżsamapisarkaprzeobraziłasięwpodobnycień.Niemalrokpośmierci
mężaskarżyłasię:
Chwilaminiepodobnamiuwierzyć,żetaElizaOrzeszkowa,któratamnadNie-
mnemmieszkała,którajubileuszobchodziła,doWarszawyprzyjeżdżała-ija,to
jednaitasamaosoba.Cóśtakgłębokozłamałosięwemnie,żemięrozdwoiło:
tambyłakobietażywa,autorkadziałająca,gospodynidomuwesołaigościom
rada-tujestcieńjakiś,zrysówinazwiskadotamtejpodobny.Właściwieżyję,
bomuszę,pracuję,boniemamcozsobąizeswymidniamizrobić[ł],alewtym
wszystkimprawdziwegożycianiema53.
Nasileniemotywówitematówwanitatywnych,czerpanychprzezOrzeszkową
zBibliiwpóźnychlatachjejżycia,tozjawiskozjednejstronydającesięwytłu-
maczyćwkontekściepsychospołecznychzmianzachodzącychzczasemukaż-
degoczłowieka.Zdrugiejstronydochodzidojakiegośsamonapędzającegosię
cyklu:motywybiblijnepodsycająjejsmutek,któryznówkarmisięBibliąiwniej
znajdujeuzasadnienie.Pojawiającesięwówczasczęstowjejwypowiedziachbi-
blijnemotywyuschłegodrzewaipróchna,molairdzy,porypłakania,smucenia
iumierania,cienieimarnośćpotęgująatmosferężaluiprzygnębienia.Wszak-
żewtychsamychtekstachbiblijnychczytamyoradościiużywaniu,onadziei
52
E.Orzeszkowa,Dnie,oprac.I.Wiśniewska,Warszawa2001,cytatykolejnozestron:32,33,36,
56,63.
53
DoL.Méyeta,12VII1897r.,LZ,t.2,s.129-130.
