Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Wymiarontologicznybezpieczeństwakulturowego
21
zagrożeniem.Utożsamianezaśbyłozwolnością,swobodą,suwerennościąjednostki
(Montesquieu,AdamSmith).Istotnymatrybutempaństwastałosiępodkoniec
XVIIIwieku.ZwracanatouwagęRyszardZięba,którypodkreśla,żewnaukach
społecznychbezpieczeństwooznaczazaspokajanieokreślonychpotrzebtakich
jak:istnienie,przetrwanie,całość,tożsamość,niezależność,spokój,posiadanie
ipewnośćrozwoju.Jednocześniemacharakterpodmiotowy,gdyżbędącnaczelną
potrzebączłowiekaigrupspołecznych,jestzarazempodstawowąpotrzebąpaństw
isystemówmiędzynarodowych6.Podmiotyteoddziałujązatemwceluzagwaran-
towaniabezpieczeństwazarównonaswojeotoczeniezewnętrzne,jakinasferę
wewnętrzną.Istotne,wedługR.Zięby,jestwyodrębnieniedwóchwymiarówbez-
pieczeństwa-wewnętrznegoizewnętrznego.Pierwszyoznaczastabilnośćihar-
monijnośćdanegoorganizmubądźsystemu.Drugizaś-brakzagrożeńzestrony
innychpodmiotów7.Bezpieczeństwozatempierwotniewiązałosięzbezpieczeń-
stwemjednostek,potemzostałonzawłaszczone”przezpaństwo,natomiastobecnie
ponownieposzerzasięjegozakrespodmiotowy,obejmującynietylkopaństwa,ale
równieżjednostki.Państwozaśjestważnymgwarantembezpieczeństwajednostek,
którefunkcjonująwramachjegogranic.
Mówiącospecyficeiistociewspółczesnegobezpieczeństwa,AdrianHyde-Price
odwołujesiędosłówzwierszaLewisaCarrolla,zamieszczonegowksiążceAlicja
podrugiejstronielustra,azatytułowanegoDziaberliada8.Większośćzawartych
wnimsłówjestwymyślonaprzezautora.WedługA.Hyde-Priceajesttonajlepsza
metafora,trafnieoddającaproblemzopisemistotywspółczesnegobezpieczeństwa,
kiedyzagrożeniatrudnedookreślenia,zdefiniowania,anawetwymyślane9.
Bezpieczeństwo,pomimoobszernejliteraturypoświęconejmu,jestnadalprzed-
miotemdyskusjiisporów,któredotyczącharakterubezpieczeństwa(subiektywny/
obiektywny),zakresuprzedmiotowego,zakresuwartościchronionych,zakresu
6R.Zięba,Kategoriabezpieczeństwawnauceostosunkachmiędzynarodowych,[w:]Bezpie-
czeństwonarodoweimiędzynarodoweuschyłkuXXwieku,D.B.Bobrow,E.Haliżak,R.Zięba
(red.),Warszawa1997,s.3;zob.teżidem,Pojęcieiistotabezpieczeństwapaństwawstosunkach
międzynarodowych,SprawyMiędzynarodowe1989,nr10,s.49-70;idem,Pozimnowojenny
paradygmatbezpieczeństwamiędzynarodowego,[w:]Bezpieczeństwomiędzynarodowepozimnej
wojnie,R.Zięba(red.),Warszawa2008,s.15-36.
7
Idem,Kategoriabezpieczeństwa…,s.3-4;zob.M.Pietraś,Bezpieczeństwomiędzynarodowe,
[w:]Międzynarodowestosunkipolityczne,M.Pietraś(red.),Lublin2006,s.323.
8Twasbrillig,andtheslithytovesDidgyreandgimbleinthewabe;Allmimsyweretheboro-
goves,Andthemomerathsoutgrabe(Brzdęśniałojuż;ślimonneprztowieWyrłoiwarłosięwgul
bieży;ZmimszałećwiłyborogowieIrciegrdypałyzmrzeży),Dziaberliada,S.Barańczak(tłuma-
czenie),zob.S.Barańczak,Fioletowakrowa:333najsławniejszeokazyangielskiejiamerykańskiej
poezjiniepoważnejodWilliamaShakespeare’adoJohnaLenona:antalogia,Kraków2007.
9
A.Hyde-Price,nBewaretheJabberwock!”:SecurityStudiesintheTwenty-FirstCentury,[w:]
Europe’sNewsecurityChallenge,H.Gärtner,A.Hyde-Price,E.Reiter,L.Rienner(red.),Boulder,
CO.2001,s.27.