Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Prawaiwolnościadziałaniapaństwa
przyrody,światabytówspołecznychiświatabytówtechnikiorazprawachtymistnieniem
rządzących,środkachjesprawiającychorazzasadniczychprzyczynachtoistnieniezapew-
niających.Charakternowejdyscyplinypotwierdzałaokoliczność,bezpieczeństwozostało
scharakteryzowanewkategoriachmetafizycznych-jakotakistanrzeczyiproces,któryza-
pewniatrwanie,przetrwanieirozwójkażdejformybytu.Bliższemuokreśleniukluczowego
pojęciaŚwiniarskipoświęciłcałąwydanąwkrótcepracę3.
Świeżopowołanadziedzinarefleksjiplasujesięjakojedenzdziałówwyodrębnionej
wXXw.filozofiispołecznej,awięctakiej,którajestwłaśniemetafizykąspołeczeństwa,
czyinaczejfilozofiąbytuspołecznego.Oilejakoogólnazajmujesięonaspołeczeństwem
wogóle,otylejakoszczegółowainteresujesięrozmaitymiobszaramijegoaktywności,
przybierającokreśleniaodpowiedniedlaswojegoprzedmiotu,takiejakfilozofiapaństwa,
filozofiaprawa,filozofiapolityki4,filozofiakultury,filozofiareligii.Iwśródtegowylicze-
niaznajdujesięmiejscesystematycznefilozofiibezpieczeństwa.Następniedzielisięona
napolemologię,czylinaukęowojnie,iirenologię-naukęopokoju,działy,którewo-
becsiebiekomplementarne,takjakichprzedmioty-wojnaipokój,będącedoskonałym
przykłademmetafizycznejzasadywyłączonegośrodka,gdyżwdanymprzypadkuzko-
niecznościmamydoczynieniazjednymbądźdrugim.Przyczymobieterzeczywistości
społeczne,mimożeambiwalentnewobecsiebie,zzałożeniasłużyćmająbezpieczeństwu.
Zauważyćnależy,faktproklamowaniaw1995r.filozofiibezpieczeństwanieozna-
cza,żewcześniejniepodejmowanorefleksjinajegotemat,aniżedotychczasnieistniała
sferabędącategoprzedmiotem.Podobniejakwszelkiemówienieopewnejrzeczywistości
jestwyprzedzaneprzezjejchoćbymentalneistnienieipraktyczneporuszaniesięwniej.
NaprzykładnimPitagorasigronojegouczniówzaczęlisięzajmowaćgeometriąjakodys-
cyplinąteoretyczną,obiektywnieistniałaprzestrzeńzorganizowanawedługzasadwyar-
tykułowanychpóźniejprzezgeometrię-światprzezludzizastany,którydzielilizezwie-
rzętamiiprzyrodąnieorganiczną,gdyżzostaliwnimpospołuumieszczeni,podczasgdy
ichżyciestanowiłodokonywanieoperacjiwtakimotoczeniu.Naukanatematprzestrzeni
byłaczymśwtórnym,jeszczebardziejzaśhistoriageometrii,możliwadopierozperspek-
tywyistnieniatradycjiirozwojupoglądów.Mówiącnajogólniej-najpierwistniałaprzy-
roda,późniejprzyrodoznawstwo,jeszczepóźniej-historianaukprzyrodniczych.Przy-
rodoznawstwomazresztąkorzeniewspólnezfilozofią,gdyżtauswychpoczątkówbyła
refleksjąnadświatemjakocałością,oczymświadczychoćbyfakt,najpopularniejszy
tytułpierwszychdziełfilozoficznychbrzmiałPeriphyseos(Onaturze).
Problematykabezpieczeństwanienosiznamionwyjątkuodreguły.Stanowionobo-
wiemprzedewszystkimpewnąkwestięobiektywną,dotyczącąistotżywych,wtymczło-
wieka(ajeśliwziąćpoduwagęszerokierozumienienkażdejformybytu”-odnosićsięmoże
idoprzyrodynieorganicznej).Praktycznastronazagadnieniawyprzedzawięcwszelkieuję-
ciateoretyczne.Bezpieczeństwojestkwestiądanąwrazzeświatemempirycznym.Przysłu-
3
Zob.J.Świniarski,Onaturzebezpieczeństwa.Prolegomenadozagadnieńogólnych,Warszawa1997.
4
WystąpienieRyszardaRosywtrakcieVIOgólnopolskiegoZjazduFilozoficznegoodbywałosięwramach
obradsekcjifilozofiipolityki.