Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wrealizacjitejkoncepcji.Chmielowskipisał:
powodemzasadniczymcierpieńbohateraniebyłbynajmniejbrak
jakiegokolwiekdogmatu–religijnego,naukowego,artystycznego,narodowego
czyspołecznego–leczbrakwoli,sybarytyzmduchowy,życiewygodne
apróżniacze,połączoneznadmiernymwyobrażeniemoswoichzdolnościach
izpretensjądozajęciajakiegośwydatnegostanowiska[69].
Antydekadenckaintencjapisarzazderzyłasiętakże
z„atrakcyjnością”wykreowanejpostaci.Dlategozałożona
wkorespondencjiSienkiewiczaautokompromitacjadiarystybyła
skazanananiepowodzenie.
Płoszowskipozostajedokońcapostaciąsympatycznąiinteresującą–pisała
TeresaWalas–ogłowęprzewyższającąwszystkiepostacitowarzyszące;nie
splamiłgoSienkiewiczżadnymuczynkiembudzącymodrazę,cowięcej,
pozostawiłmumiłośćiszacunekkochanejprzezeńkobiety.Cierpienie
inieszczęście,którymzostałnaznaczony,przydajemutylkoblasku,końcowe
zaśsamobójstwowznosinapiedestałtragiczności[70].
Postaćnarratoraibohateradziennikawjednejosobie–Leona
Płoszowskiego–wyposażyłSienkiewiczwrozbudowanąbiografię
społecznąorazindywidualną(zewnętrznąorazwewnętrzną–
psychologiczną).Potomekstaregoziemiańskiego(anawet
arystokratycznego)roduherbuOsoria,ostarannymdomowym
wykształceniu,wychowanekekskluzywnychszkółiuczelni,
dziedziczyposwychprzodkach,azwłaszczapoojcu,zdolności
„syntetysty”,wrażliwośćestetycznąizachowawczystosunek
dowspółczesności[71].Charakteryzującswojearystokratyczne
środowiskojakoskazanenazagładę,polemizujejednak
zpotocznymionimwyobrażeniami:
Potomkowierodówprzeżytychodznaczająsięniebrakiemsiłżywotnych,
alebrakiemharmoniimiędzynimi.[...]Sąonewnasjakbyźleuorganizowane
społeczeństwo,wktórymniewiadomo,gdziezaczynająsięprawajednych,
akończądrugich.Stoimynierządem,awiadomopowszechnie,żenierządem
staćniemożna.[...]Aleludzienierozumieją,żetakibrakharmonii,żetaka
anarchiasiłżywotnychjestchorobącięższąniżfizycznaimoralnaanemia.[...]
Dawniejżycieistosunkispołeczneprzynosiłynamratunek,bożądałyodnas
czynówiponiekądzmuszałynasdonich.Dziś,gdyusunęliśmysięodżycia
igdyzatruwanasfilozofowanieizwątpienie,chorobanaszazaostrzasię
