Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ZAMIASTWSTĘPU.RZECZOBARDONIE
Wielkomyślnaprzestroga!–wnetzgórnymiduchy
Alcejskichwytambardon,istrojemUrsyna
Ledwiemzacząłprzegrywać,ażcaładrużyna
Rozpierzchłasięunoszączadziwionesłuchy;
ZrywamstrunyiwLetęciskambardongłuchy.
Takiwieszcz,jakisłuchacz.
(DI,232)
Bohaterlirycznytegowierszajestnaturalniepoetą,aMickiewiczsuge-
rujeoczywiście,żechodzituoniegosamego.Rozpoznajemyteżodwołanie
doświetnieznanegonamtoposuśpiewającegoigrającegopoety.Copraw-
da,wczterowierszachniemawzmiankiojakimkolwiekinstrumencie–po-
etajedyniennuci”czynśpiewa”.nChwytabardon”dopierowtrzeciejstrofie.
Czyżbywięcjegowcześniejszyśpiewmiałsięobywaćbezinstrumentu?Brak
informacjinatentemat.
Kiedyjednakprzedstawionypoetanchwytabardon”,tojesttobardon
alcejski,naktórymbohaternstrojemUrsyna[ś]zacząłprzegrywać”.Co
oznaczająwtymkontekścieprzywołanemianadwóchpoetów:antycznego
AlkajosazMitylenyiwspółczesnegoMickiewiczowiJulianaUrsynaNiem-
cewicza?Niechodzituoznaneteoretykomliteraturystrofębądźwierszal-
cejski,bonieznajdziemyichwsonecie.nBardonalcejski”trzebaturaczej
rozumiećjakonbardonAlkajosa”.OczywiścieAlkajoszMitylenyniemógł
grywaćnabardonie,jeślitenostatniuznamyzalutnię.Wjednymzeswo-
ichwierszywspominaonjednakogrzenabarbitosie(barbitonie):nWesoło
dźwięcząstrunybarbitosu”44.Znowuwięcnależyodwołaćsiędopowszech-
niewczasachMickiewiczauznawanejtożsamościtychdwóchinstrumen-
tów,którychnazwybrzmiąpodobnie.Taksamodziałosięteżwcytowanej
wyżejdumceSłowackiego(zestawienie:bardon–bandura).
CzesławZgorzelskitakkomentujeobrazzEkskuzy:
[ś]dowydaniapoznańskiego[dziełMickiewicza–M.Sz.]zr.1828dodano
objaśnienie:nBardon,czylilutniaalcejska,taknazwanaodsławnegolirykagrec-
kiegoAlceusza[ś]”;[ś].PoetagreckiAlkajos(wbrzmieniułacińskimAlceus)
iNiemcewiczwystępujątujakopoecipatriotyczni45.
44Ibidem,s.58.
45Przypisdow.10w:A.Mickiewicz,Wybórpoezyj,t.2,oprac.Cz.Zgorzelski,
wyd.4przejrzane,Wrocław–Warszawa–Kraków1997,s.75.
18
