Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
budowędomu,nanaukęrzemiosłachłopskichsynówipokryciewydatkówwesel-
nych.PodobnekasyzałożyłaksiężnaAnnaJabłonowskawSiemiatyczachiKocku.
Przyjmowałyonewkładyoszczędnościoweodzamożnychosóbiudzielałytanich
kredytów,przyczymoprocentowaniedepozytówikredytówbyłonajednakowym
poziomie.Asamopomocowemagazynyzbożowewswoichdobrachzorganizowali
m.in.CzartoryscyiAnnaJabłonowska3.
W1822rokuksiądzStanisławStaszicutworzyłwHrubieszowieTowarzystwo
Rolnicze,któregocelembyławzajemnasamopomocwczasienieszczęść.Jego
kapitałstanowiłydobraziemskie,któreStaszicpodarowałchłopom,zwalniającich
zpańszczyzny.WramachTowarzystwazorganizowanyzostałBankPożyczkowy
dlaRatowaniasięWspólniewNieszczęściach,któryudzielałpożyczeknarozwój
produkcjirolnejiotwieraniezakładówrzemieślniczych.Jegocelembyłodążenie
dopodniesieniapoziomużyciaprzezusprawnianiegospodarki,polepszaniestanu
zdrowiamieszkańcówirozwójoświaty4.
Wlatach40.i50.XIXwiekuwWielkopolscewwarunkachnasilającejsięwiel-
kokapitalistycznejkonkurencji,którazagrażałaegzystencjirzemieślnikówidrobnych
producentóworazwobecpogłębiającejsiębiedynawsiipolitykigermanizacyjnej
rządupruskiego,zaczęłypowstawaćsamopomocowetowarzystwa(spółki)wcelu
mobilizowaniaśrodkówfinansowychiudzielaniapożyczekwekslowychpolskim
przedsiębiorcom.Zasadasamopomocywyrażałasięwgromadzeniufunduszywła-
snychbezpomocypaństwaiinnychinstytucjipublicznych.Początkowoczłonkami
towarzystwbyligłównierzemieślnicyikupcy,apóźniejtakżerolnicy.Pierwszetego
rodzajutowarzystwautworzonowMiłosławiu,Poznaniu,ŚrodzieWielkopolskiej,
Gnieźnie,Śremie,WrześniiInowrocławiu,anastępnietakżewinnychmiejscowo-
ściach.Utorowałyonedrogędlarozwojuspółdzielczościbankowejnaziemiachpol-
skichwIIpołowieXIXwieku.
drhab.EugeniuszGostomski
14
2.Skądsięwzięłaideaeuropejskiejspółdzielczości
Bankispółdzielcze,nazywaneteżspółdzielniamikredytowymi,stanowiąszczególny
rodzajspółdzielni,którejprzedmiotemdziałalnościsąusługifinansowe.Sąonejed-
nocześniespółdzielniamiibankami.Więcichdziałalnośćopierasięzarównonapra-
wiespółdzielczym,jakiprawiebankowym.Wświetleprawaspółdzielczegokażdy
bankspółdzielczyjesttakżespółdzielnią,czylidobrowolnymzrzeszeniemnieograni-
czonejliczbyosóbozmiennymskładzieosobowym,prowadzącymwinteresieswo-
ichczłonkówwspólnądziałalnośćgospodarczą.Ichfunkcjonowaniejakoinstytucji
3
MichalskiJ.,Polskiekooperatywykredytoweikasyoszczędnościowe:rozwójistanobecnynaobsza-
rzeziempolskich,KsięgarniaGubrynowiczaiSyna,Lwów1914,s.9-11.
4
Zob.GolecM.,Spółdzielczekasyoszczędnościowo-kredytowenarynkuusługfinansowych,Wyd.
WSBwPoznaniu,Poznań2004,s.51-52.
