Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
snych:wynajmulokalu,wynagrodzeniaadministratorówiwyrównaniaponiesionych
strat.Realizowaływięcideętaniegokredytu,cowiązałosięzzakazemprzezkościół
lichwy,którabyłabardzodotkliwa,szczególniedlanajbiedniejszychkręgówspołe-
czeństwa.
Bankipobożneudzielałyniewielkichpożyczekkrótkoterminowych(dojednego
roku),bezprocentowychlubniskooprocentowanychbiednymludziom,ułatwiając
imzaspokojenieniezbędnychpotrzebżyciowych.Pożyczkobiorcamusiałzłożyćod-
powiednizastaw(fant),którybyłprzechowywanywkomorzebankowejażdoczasu
całkowitejspłatypożyczki.Jeżelidłużnikniezwróciłpożyczki,zastawpodlegałlicy-
tacjiizuzyskanychpieniędzypokrywanodług,aresztęzwracanopożyczkobiorcy.
Zczasemniektórebankipobożneobokpożyczekfilantropijnychzaczęłyudzielać
niewielkichpożyczeknaceleprodukcyjne2.
WPolscepierwszebankipobożnepowstaływIIpołowieXVIwieku.Takimban-
kiembyłaFundacjaTaniegoKredytuzałożonaprzezksiędzaWawrzyńcaBiałobrze-
skiegow1577rokuwOstrołęce.Bardzoznanymbankiemfilantropijnymbyłutwo-
rzonyprzezksiędzaPiotraSkargęw1587rokuwKrakowieBankPobożny,który
przetrwałażdo1948roku.Podobneinstytucjeks.SkargazałożyłwWilnie(1579)
iWarszawie(1589).Wpóźniejszychlatachbankipobożnepowstałytakżewinnych
polskichmiastach:Lwowie,Poznaniu,Łowiczu,PułtuskuiZamościu.Zgodniezza-
sadąchrześcijańskiegomiłosierdziaudzielałyonepożyczekpodzastawrzeczy
przechowywanychwbanku,osobomuczciwym,będącymwstarszymwieku,scho-
rowanym,wstydzącymsiężebrać,nasfinansowanieichpotrzebżyciowychorazna
posagdlaubogichpanien.
drhab.EugeniuszGostomski
12
WXVIIIwiekunapolskichziemiachzaczętozakładaćtakżeinneinstytucjezbli-
żonedodzisiejszychspółdzielnikredytowych:kasypieniężne,kasypożyczkoweisa-
mopomocowemagazynyzbożowe.W1705rokuwzwiązkuzzaraząbydła,ksiądz
JózefJordanzałożyłwPabianicachfundację„Zakładkanasprzężaj”.Jejfundusz
składałsięzdarówzałożyciela,datkówinnychmieszkańców,zapisanegojejmająt-
kuprzezosobyprywatneidobrowolnychskładekchłopówpragnącychkorzystać
zpomocyfinansowejfundacji.Udzielałaonanieoprocentowanychpożyczekna
kupnowołówlubkoni(sprzężaju).Zwrotpożyczkigwarantowałacałaspołeczność
danejwsilubkilkuporęczycieli.
W1765rokuAndrzejZamoyskiwswoichmajątkachotworzyłkasępożyczkową
podnazwą„Karbona”.Zzebranegoodgospodarzyiadministrowanegoprzezsołty-
sakapitałuudzielałaonapożyczekchłopomwrazienieszczęśliwychwypadków,na
2
Zob.Spółdzielczekasyoszczędnościowo-kredytowe,charakterystyka,rozwój,otoczenie,red.
J.Ossowski,Bibliotekakwartalnikanaukowego„PieniądziWięź”,Sopot2007,s.32-33.
1361
pierwszy
BankPobożny,
bpMichaelNorthburgh,
Londyn
1577
Fundacja
TaniegoKredytu,
ks.Wawrzyniec
Białobrzeski,
Ostrołęka
1587
BankPobożny,
ks.PiotrSkarga,
Kraków
