Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
II.LEKSYKONHISTORYCZNYCHPRZYRZĄDÓWNAUKOWYCH
linie,naktórychukładanokamykiodpowiadającedanymwartościomliczb.
Wtrwałejformieabacusskładałsięznanizanychnaprętyelementówuło-
żonychwokreślonymsystemieliczbowym,różnymdlaregionówgeogra-
ficznych.WChinachznanyjakosuanpan,wJaponiijakosoroban,wRosji
jakoszczoty.WPolsceznanyjakoliczydłoużywanejeszczedopołowy
XXw.Wykonywanienanimdziałańpolegałonaprzemieszczaniuelemen-
tówodpowiedniodoliczbidowykonywanegodziałania.
Literatura:
1.LütjensJ.J.,TheAbacus-OneoftheOldestCalculationDevices,InternationalMeeting
ofSlideRuleCollectors,20.07.2003,s.118-128,http://www.hh.schule.de/metalltechnik-
didaktik/museum/abakus/luetjens-abacus.pdf(dostęp:12.01.2023).
2.JamiC.,Abacus(Eastern)[w:]R.Bud,D.J.Warner(red.),InstrumentsofScience.AHistori-
calEncyclopedia,GarlandPublishing,NewYork,London1998,s.3-5.
3.BurnettC.,RyanW
.F.,Abacus(Western)[w:]R.Bud,D.J.Warner(red.),Instruments
ofScience.AHistoricalEncyclopedia,GarlandPublishing,NewYork,London1998,s.5-7.
4.SienkiewiczP.,OdabakudomaszynyENIACiInternetu,WarszawskaWyższaSzkoła
Informatyki,Warszawa2009,s.5-7.
2.AKTYNOMETR
Przyrządmeteorologicznysłużącydopomiaruintensywnościpromieniowa-
niaultrafioletowegoiwidzialnego,dochodzącegodoZiemibezpośredniood
Słońca.Jednązpierwszychkonstrukcjibyłaktynometrskonstruowanyw1825r.
itaknazwanyprzezJohnaFrederickaWilliamaHerschela(1792-1871),
synaastronomaFrederickaWilliamaHerschela(1738-1822).Podobniejak
pyrheliometrzaprojektowanyokoło1837r.przezprofesorafizykinaSorbo-
nieClaude)aServaisaMathiasaPouilleta(1790-1868),przyrządopierałsięna
pomiarzewzrostuispadkutemperaturyokreślonejobjętościcieczyekspono-
wanejprzemiennienapromieniesłoneczneiutrzymywanejwcieniu.
Fot.KarolKowalik
Fot.II.1.Aktynometr,nrfab.28476,LouisPascalCasella,Londyn,XIXw.
Własność:MuzeumUniwersytetuJagiellońskiego,nrinw.MUJ-646-I
