Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Artefaktnaukijakodziedzictwowiedzyikulturymaterialnej
2.Artefaktnaukijakodziedzictwowiedzy
ikulturymaterialnej
11
Terminy„dziedzictwonauki”i„dziedzictwowiedzy”należyrozumieć
wszerokimkontekście.Mieszcząsięwnich:całościoworozumianeupra-
wianienauki,czylirezultatynaukowychbadańuczonych,rozwójmyśliiidei
naukowych,historiaośrodkówbadawczych,spuściznyuczonych,jakrów-
nieżwszelkiezagadnieniazwiązanezedukacjąipopularyzowaniemnauki.
Gdybyograniczyćsiędodziedzictwanaukmatematyczno-przyrodniczych,
pojawisięobszardziedzictwaspecyficznydlatychnauk-historyczne
instrumentariumnaukowe.Obejmujeonoróżnorodneprzedmioty.Jeżeli
uwzględnićczasichpowstania,wyróżniasię:znaneodantykuprzyrządy
obserwacyjne,narzędziaobliczeniowe,pomiaroweirejestracyjneoraz
rozbudowanądwudziestowiecznąiwspółczesnąaparaturęnaukową.
Napotrzebydalszychrozważańnadrozwojeminstrumentariumnauko-
wego,podobniejakwliteraturzetematu,będzieużywanerównieższersze
określenie:przyrządnaukowy.Niejestonościsłe,ponieważtensamprzy-
rząd(tasamaaparatura)służyćmożedocelówbadawczych,edukacyjnych
lub-przykładowo-diagnostycznychwprzypadkuzastosowaniawmedy-
cynieczydobadańkontrolijakościwprzemyśle.Historycynaukizaliczają
doprzyrządównaukowychnaprzykładzegarysłoneczne-przedmioty
użytkowe,alewszerszymrozumieniuwyrobywymagającewwytwórczości,
opróczwarsztaturzemieślniczego,pewnejwiedzynaukowej.Uogólniając,
możnaokreślić,żeinstrumentnaukowyto:narzędziepozwalającenaobser-
wacjęzjawiskalubnajegowywołanie(przyrządobserwacyjny),narzędzie
dopomiaruirejestracjizjawiska(przyrządpomiarowy,takżemedyczny)
iprzyrząddydaktyczny.
Używanieipowstawanieinstrumentariumnaukowegosięgaczasówsta-
rożytnych.Instrumentariabyłytworzonenapotrzebyużytkowe,takiejak:
określanieczasuzobserwacjinieba,określanieterminówpracpolowych
igodzinmodlitw,pomiarygruntów,zastosowaniamilitarneinawigacyjne,
wznoszeniebudowli,tyczeniedróg.Byłyonerównieżwykonywanedocelów
ściślenaukowych,byodwołaćsiędostarożytnegoośrodka,jakimbyłnie-
przetrwałydodziśaleksandryjskiMuseion(IIIw.p.n.e.-Vw.n.e.).Wtym
