Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
I.WPROWADZENIE
Zachowywanieznaczącychdlakulturyprzedmiotównaukiitechnikikon-
tynuowanebyłowXIXiXXw.Wówczasbodźcemdotroskiodziedzic-
twonaukibyłykrajowewystawyprzemysłoweiwystawyświatowe.Obok
najnowszychwytworów:techniki,przemysłu,rolnictwa,rzemiosła,sztuki,
prezentowanenanichbyłyosiągnięcianauki.Wystawcyczęstopozosta-
wialiswewyrobylokalnymmuzeomlubstawałysięonepodstawami
doichtworzenia.NapierwszejświatowejwystawieTheGreatExhibitionof
theWorksofIndustryofAllNationswCrystalPalacewLondyniew1851r.
warszawskimechanikIsraelAbrahamStaffel(1814-1885)wgrupiewytwór-
cówrosyjskichpokazywałswąmaszynkęliczącą.Późniejprzekazałjądo
Petersburga.WystawatadałapocząteklondyńskiemuScienceMuseum,
któregromadzijedneznajważniejszychzbiorównaukowo-technicznychna
świecie.W1877r.naWystawierolniczejiprzemysłowejweLwowiewgru-
pieXXIXsweprzyrządywystawiałojedyniekilkuwytwórców3.Najbardziej
spektakularnymiiznanymipóźniejprzyboramipokazanyminatejwystawie
byłynarzędziakreślarskie(konograficzne)autorstwaWawrzyńcaŻmurko
(1824-1889),profesoramatematykinaUniwersytecieiSzkolePolitechnicz-
nejweLwowie.Byłyto:elipsograf,parabolografihyperbolograf.Wszystkie
wykonanezostałyprzezmechanikaA.Łapczyńskiego,któryzatenarzędzia
orazzainnewłasnemodele(machinyparowejimachinyelektrostatycznej)
zostałwyróżniony.Wykonałonrównieżkątomierz(przyrządgeodezyjnydo
pomiarówleśnych)projektuHenrykaStrzeleckiego(1819-1901),dyrek-
toraSzkołyKrajowejGospodarstwaLasowegoweLwowie.Dalszychbadań
wymagapotwierdzenie,czyktóryśztychprzedmiotówzachowałsiędodziś.
Nakilkuwystawachprezentowałsweprzyrządydoskraplaniapowietrza
iwodoruWładysławGrodzicki(1864-1927),mechanikUniwersytetu
Jagiellońskiego4,wtymnaWystawieHigienicznejwDreźnie1911r.Pojej
zamknięciuwystawcyproszenibyliopozostawienieswychwyrobówdla
3Bylito:JakóbKronik(prezentowałregulatorastronomiczny),KarolGoreckizeStanisławo-
wa(prezentowałprzyboryszkolnewłasnegowyrobu),JosefNeuhöferzWiednia(prezento-
wałprzyrządyoptyczneimiernicze),BoscowitzzeLwowa(prezentowałwyrobyelektryczne
ioptycznezachodnichwytwórców)-SprawozdaniezWystawyrolniczejiprzemysłowej
weLwowie1877r.,[…]ZeszytIII,Przyrządynaukoweiinstrumentamuzyczne.Grupa29,
opisałJanNepomucenFranke,nakłademWydziałuKrajowego,Lwów1879,s.16.
4E.Wyka,MechanikUniwersytetuJagiellońskiegoWładysławAntoniGrodzickiijego
skraplarkigazów,„KwartalnikHistoriiNaukiiTechniki”2021,z.1,s.109-134.
