Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
I.WPROWADZENIE
największymwówczashellenistycznymośrodkuwiedzyizbiorówbiblio-
tecznychznajdowałosobserwatoriumastronomiczneorazogrody:zoo-
logicznyibotaniczny.Miejscetoprzezkilkasetlatstanowiłocentrumupra-
wianianauki,prowadzeniaobserwacjiastronomicznych,badańiekspe-
rymentównaukowych.ZMuseionemzwiązanibyliwybitniuczeniświata
antycznego,którzystworzylipodwalinymatematyki,astronomii,fizyki:
Archimedes(około287-212p.n.e.),Eratostenes(około276-194p.n.e.),
Euklides(przełomIViIIIw.p.n.e.),KlaudiuszPtolemeusz(około100-158).
Obokznanychiwykorzystywanychodstarożytnościnarzędziobserwa-
cyjnychkonstruowanienowożytnychprzyrządówdocelówbadawczych
wEuropieprzypadałonawiekXVII,odkiedystawałysięonenarzędziami
pracyfilozofówprzyrody,niezbędnymidonowoczesnegostudiowania
prawnatury.Tylkoprzykładowowymieniasiętupierwszybarometrskon-
struowanyw1643r.przezEvangelistęTorricellego(1608-1647),własnej
konstrukcjimikroskopyAntoniegovanLeeuwenhoeka(1632-1723),zuży-
ciemktórychzaobserwowałonpierwszyrazbakterie(1676),czyteleskop
zwierciadlanyautorstwaangielskiegoeksperymentatora,odkrywcyistnienia
komórekroślinnych(1665),RobertaHooke)a(1635-1703),nazwanyprzez
niegoteleskopemGregory)egonacześćszkockiegoastronomaimatematyka
JamesaGregory)ego(1638-1675).
WiekXVIIItowhistoriiinstrumentariumnaukowegookresfascynacji
odkryciaminaukowymiosiąganymizużyciemkonstruowanychwówczas
przyrządów.Wokresierozwojunaukinowożytnejobserwujesiępowsta-
wanielicznychprzyrządówdemonstracyjnych,modeliipomocydydak-
tycznych.Wśródnichspecjalnągrupąbyłyspektakularneprzyrządy
wykonywanenapotrzebypokazówpublicznychpopularyzującychnowinki
naukoweorazzamawianedozachodnioeuropejskichgabinetówarystokra-
tycznychikrólewskich.
Kilkakolekcjizbiorówarystokratycznychwykorzystywanychwedukacji
królewskichlatorośliprzetrwałododniadzisiejszego,bywymienićgabinet
królaJerzegoIII,obecniewScienceMuseumwLondynie,czykrólewskie
zbioryportugalskiedziśbędącetematemintensywnychbadań2.
2M.C.Lourenço,RoyalCabinetofPhysicsinPortugalandBrazil:AnExploratoryStudy,
„OpusculaMusealia”2011,t.19,s.71-85;D.Felismino,M.C.Lourenço,Lescabinetsde